Wenger’in eylem-kimlik kuramı bağlamında sanal eylem topluluk kullanıcılarının kişisel özellikleri ile katılım motivasyonlarının katılım gösterme davranışına etkisi

Abstract

Bu çalışmada, sosyal medya kullanıcıları tarafından kurulan sanal eylem topluluklarındaki topluluk üyelerinin topluluk içerisinde gerçekleşen paylaşım ve faaliyetlere katılım gösterme yani eylemde yer alma davranışını belirleyen faktörler ele alınmaktadır. Sanal eylem topluluk kullanıcılarının katılım gösterme davranışında kişisel özellikler ve sosyal ağa içkin motivasyonların etkisi olduğu varsayımından hareketle bu tez çalışması hazırlanmıştır. Buna göre çalışmada, sanal eylem topluluklarında oluşan ortak kimlik yani topluluk kimliği ve eylemde yer almayı (katılım gösterme davranışını) etkileyen kişisel özelliklerden kişilik tipleri ve yaşam tarzları ile katılım motivasyonlarının etkilerini birlikte açıklayan bir model geliştirilmiştir. Geliştirilen modelde kuramsal çerçevede ele alınan Wenger’in Eylem-Kimlik Kuramı referans alınarak topluluk kimliği ve eylemde yer alma üzerinde belirlenen faktörlerin etkisinin araştırılmasının yanı sıra topluluk kimliği ile eylemde yer alma arasındaki ilişkinin de incelenmesi amaçlanmıştır. Katılım motivasyonları, kişilik tipleri, yaşam tarzı, topluluk kimliği ve eylemde yer almayı (katılım göstermeyi) araştıran 5 ayrı ölçek ile araştırmaya katılanların üye oldukları sanal eylem topluluğuna ilişkin üyelik bilgilerine ve sosyo-demografik özelliklerine dair soruları içeren bir anket formu oluşturulmuştur. Anket formu örneklem grubunda yer alan farklı grupları uygun bir dağılımla temsil edecek şekilde yüz yüze bilgisayarlı anket yöntemi kullanılarak uygulanmıştır. Yapılan araştırma sonucunda 700 katılımcıya ait geçerli veri seti elde edilmiştir. Elde edilen verilere Keşfedici Faktör Analizi, Kanonik Korelasyon Analizi, Yol Analizi, Kümeleme Analizi, Diskriminant Analizi ve ANOVA Analizi uygulanmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda katılım motivasyonları, kişilik tipleri ve yaşam tarzının, topluluk kimliği ve eylemde yer almaya (katılım göstermeye) istatistiksel olarak anlamlı bir etkisininolduğu görülmüştür. Aynı zamanda topluluk kimliğinin, eylemde yer almaya istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olduğu belirlenmiştir. Ayrıca yapılan çalışma kapsamında, sanal eylem topluluk kullanıcılarının katılım motivasyonları, kişilik tipi ve yaşam tarzı açısından kendi aralarında kümelendikleri ve oluşan kümeler için topluluk kimliği ve eylemde yer almanın farklılaştığı tespit edilmiştir.

In this study, the factors determining the sharing and participation, that is, to take part in the practice by the community members in the community, in the virtual communities of practice which are established by the social media users are discussed. This thesis study is prepared by assuming that the personal characteristics and the motivation of participatory behaviour of virtual communities of practice has an impact on social networks of the community users. Accordingly, in the study, a model was developed that explains the impact of personality types and lifestyles from personal characteristics which affects community identity and the participatory behaviour and the impact of participating motivation together in the virtual communities of practice. In the developed model, it was aimed to investigate the impact of factors determined on the community identity and the taking part in the practice as well as the relationship between community identity and taking part in the practice by referring to Wenger’s VCoP Theory. A questionnaire form containing questions about the social media usage of the participants and their personal information with 5 different scales investigating participation motivations, personality types, lifestyle, community identity and taking part in practice (participating) was created. The questionnaire form was applied by using face-to-face computerized questionnaire method to represent different groups in the sample group with an appropriate distribution. As a result of the research, a valid data set of 700 participants was obtained. Exploratory Factor Analysis, Canonical Correlation Analysis, Path Analysis, Cluster Analysis, Discriminant Analysis, ANOVA Analysis were applied to the data obtained. As a result of the findings, it was seen that participation motivations, personality types and lifestyle had a statistically significant effect on community identity and taking part in action (participating). At the sametime, it was determined that community identity had a statistically significant effect on taking part in the action. In addition, within the scope of the study, it was determined that the users of the virtual action community clustered among themselves in terms of participation motivations, personality type and lifestyle, and the community identity and taking part in the action differed for the formed clusters.