Yetişkinlere yönelik bir mobil sistemin analiz, tasarım ve geliştirme süreçleri

Abstract

Yetişkin bireyler, dünya sağlık örgütü tarafından tanımlandığı üzere 18-64 yaş arasındaki kişileri kapsamaktadır. Bireyin gelişimi, kişilerin öğrenme sürecini de etkilediğinden dolayı yetişkin bireylerin de öğrenme ortamları, diğer kademelerdeki öğrenme ortamlarına göre farklılık göstermektedir. Bu ortamlarda yetişkin bireyler kendi öğrenmelerinden sorumlu tutulmalıdır. Kişinin; kendi ihtiyaçlarının, öğrenme sürecinin ve sahip olduğu bilgi seviyesinin bilincinde olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Başka bir deyişle kendi öğrenmesini yönetebileceği ortamlar yetişkinlere sunulmalıdır. Bu ortamlarda öğretmenler daha çok motive edici, destekleyici ve rehber rolünde olmalıdır. Yetişkin öğrenme ortamları her zaman birey olarak öğretmeni içermeyebilir. Bu rolü bilgi iletişim teknolojilerinin gelişmesi ile uygulamalar, web sayfaları, bloglar veya sosyal paylaşım siteleri alabilmektedir. Yetişkinler bu ortamlarda varlıklarını sürdürürken internet teknolojisinin yanı sıra fiziki teknoloji olan mobil sistemleri de kullanmaktadırlar. Yetişkinler için teknoloji tabanlı öğrenme ortamlarının geliştirilmesi çeşitli eğitsel fırsatlar sağlar. Ayrıca çeşitli kurumlarca yapılan bilişim teknolojileri kullanım istatistiklerine bakıldığında bu fırsatların yanısıra erişilebilirlik ve kullanım oranları açısından mobil sistemlerin yetişkin eğitiminde büyük avantaj sağlayabileceği söylenebilir. Örneğin, Türkiye İstatistik Kurumu’nun hane halkı internet kullanımı ve cep telefonu kullanımı 2021 verileri incelendiğinde Türkiye’de internet kullanımı tüm nüfusun %82,6’sını oluşturmaktadır. Ayrıca yetişkin bireylerin %98’inin mobil telefona sahip olduğu istatistiklerine de ulaşılmaktadır. Tüm bu durumlardan hareketle bu çalışmanın amacı, yetişkin öğrenenler için öğrenme kuramlarını temel alan, mobil tasarım ve çoklu ortam tasarım ilkelerine uygun bir sistem geliştirilmesidir. Bu doğrultuda mobil sistemin geliştirilmesi için gerekli olan adımlardan olan; analiz, tasarım ve geliştirme aşamaları yürütülmüştür. Analiz ve tasarım aşamaları bu süreç içerisinde döngüsel olarak yürütülmüştür. Analiz aşamasında kuramsal temeller, çoklu ortam tasarımı ilkeleri ve mobil tasarım ilkeleri başlıkları kapsamında uygulamanın bileşenlerinin ve özelliklerinin belirlenmesi işlemleri gerçekleştirilmiştir. Bu üç başlığa yönelik üç ayrı uzman görüşü formu tasarlanmış, ilgili başlığa uygun olacağı düşünülen bileşen, bileşene yönelik açıklama ve taslak sistem tasarımı için uzman görüşlerine sunulmuştur. Hayat boyu öğrenme ve bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi alanında çalışmaları olan 10 uzmanın, uzman görüşü formlarını kullanarak görüş bildirmeleri ve bileşenlerin (beğen butonu, profil ayarları, paylaşım seçeneği vb.) uygunluk seviyelerine yönelik puanlama yapmaları talep edilmiştir. Kuramsal temellere ve tasarım ilkelerine uygunluğun yanı sıra bileşenlerde eksikliklerin kalmaması adına en çok kullanılan 3 uygulama bileşenleri ile sistemde yer alan bileşenlere yönelik olarak bir uzman formu daha tasarlanmıştır. Bu form aracılığı ile 10 uzmanın görüşüne tekrar başvurulmuştur. Bu uzman formlarından elde edilen geribildirimler doğrultusunda mobil sistemin taslak tasarıma son hali verilmiş ve geliştirme aşamasına geçilmiştir. Mobil sistemin iOS ve Android sürümlerinin oluşturulması için Ionic Framework, oluşturulan sistemin sunucu ile haberleşmesini sağlamak ve sunucu üzerindeki işlemleri gerçekleştirmek için ise PHP programlama dili kullanılmıştır. Sistemdeki verilerin depolanması amacıyla MySQL veritabanı kullanılmıştır. Bu sistem öğrenme ortamı sunacağından çoklu ortam nesneleri de sisteme entegre edilmiştir. Geliştirme işlemi tamamlanan mobil sistem; Android cihazlarda ve İOS tabanlı cihazlarda uygulama mağazalarında “Dijital ebeveynlik” uygulaması adında kullanıma sunulmuştur.