Tasarım ilkelerinden tekrar olgusunun araştırılması ve seramik duvar panolarında uygulanması

Abstract

Tasarım öge ve ilkeleri, güzel sanatlar eğitiminin temelidir. Tasarım olgusunun soyut ve somut olarak iki boyutu vardır. Tasarım zihinde oluşturulan bir süreç olmanın yanı sıra süreç sonunda ortaya çıkan nesneyi de ifade etmektedir. Tasarımın oluşması için temel öge ve ilkelere ihtiyaç vardır. Tasarım ilkeleri, tasarım ögeleri arasındaki ilişkileri düzenleyen ilkelerdir. Tez kapsamında araştırılan tasarım ögeleri; nokta, çizgi, leke, şekil-biçim-form, doku, ışık, renk, değer, yön ve mekândır. Tasarım ilkeleri ise; tekrar, ritim, uygunluk, zıtlık, koram, egemenlik, denge ve birliktir. Tekrar, bir ögenin belli bir düzen içerisinde birden fazla sayıda kullanılmasıdır. Ögenin tüm özellikleri aynı kalabilir veya bazı farklılıklar olabilir. Ögelerin benzerlikleri de tekrar algısı oluşturur. Tekrar, dört başlık altında toplanmaktadır: Tam tekrar, tekrar, değişken tekrar, aralıklı tekrar. Tam tekrar, bir birimin tüm özellikleri aynı olacak biçimde aynı yön ve eşit aralıkla yeniden ortaya çıkışıdır. Tam tekrar endüstriyel alanda kullanılan bir gerekliliktir. Tekrar, bir birimin tüm özelliklerinin aynı ancak yön veya aralıkları farklı olacak biçimde yeniden ortaya çıkışıdır. Birim tek veya birkaç parçadan oluşabilir. Değişken tekrar, dikkatli bakıldığında görülen farklılıkları olan birimlerin yeniden ortaya çıkışı ile oluşur. Birimlerin yön ve aralıkları farklı olabilir. Doğada en sık karşılaşılan tekrar çeşididir. Aralıklı tekrar, birden fazla sayıda birimin aynı yön ve eşit aralıkla yeniden ortaya çıkışı ile oluşur. İnsanoğlu ancak ateşi kontrol altına aldıktan sonra seramik ürünler ortaya koymaya başlamış ve günümüze kadar aralıksız olarak sürdürmüştür. Tez kapsamında, endüstriyel ve artistik seramik alanlarında tekrar olgusunun kullanımı araştırılarak, mevcut çalışmalardan örneklere yer verilmiştir. Uygulama bölümünde, konu ile ilgili modern ve geleneksel yöntemlerle yapılmış üretimler gerçekleştirilip mekâna yerleştirilmiş ve sergilenmiştir. Konu ile ilgili olarak yapılmış çalışmalar taranarak yurt içi ve yurt dışında yapılmış araştırmaya örnek olabilecek çalışma ve uygulamalar incelenmiştir. Sözü edilen öge ve ilkelerin seramik sanatındaki yeri ve öneminin incelenmesi, alan ile ilgili olan herkes açısından önemli bir başvuru kaynağı olacaktır. Sergilenen ve mekâna yerleştirilen seramik çalışmalar, izleyicinin görsel ve estetik düzeylerinin gelişmesine katkı sağlayacaktır.

Design elements and principles are fundamentals of education of fine arts. Concept of design has two dimentions; abstract and physical. Besides being a process created in mind, also means the object created at the end of the process. Some fundamental elements and principles are needed to create a design. Desing principles are regulative principles which coordinate relations between design objects. In the scope of this thesis, the design objects that have been researched are point, line, stain, figure-format-form, texture, light, colour, value, direction and place. Desing principles are repetition, rhythm, suitability, contrast, hierarchy, sovereignty, balance and unity. Repetition is using an element more than once in a certain order. An element’s state in which it stays same without any change or with small differences are also repetition. Likewise similarities of the elements create a perception of repetition. Repetition is grouped under four headings: Complete repetition, repetition, variable repetition, multiple repetition. Complete repetition is reappearances of a unit with same features, in the same direction and equal interval. Complete repetition is a necessity at industrial area. Repetition is reappearances of a unit with the same features but different directions or intervals. A unit may be consisted of occur with one or several pieces. Variable repetition consist of units which has differences that can only be seen by a careful examination. Units’ direction and interval can be different. It is the most encountered kind of in the nature. Multiple repetition consist of reappearance of units with the same direction and equal intervals. Mankind could have started producing ceramic productions after taking fire in control and continued the production without a stop. In the scope of the thesis researches have been made on repetition concept in are pointed industrial and artistic ceramics and presents some examples of existing studies. In the application section, products, about the subject, are produced by modern and traditional methods and placed to a location and exhibited. By the examination of the studies about the subject, domestic and foreign Works and applications that can be examples, of the subject are analysed. Research on the importance and place of mentioned elements and principles in ceramic art will be an important reference fort he people who has interest in the area. The ceramic products which have been installed and exhibited will contribute to the development of the visual and aesthetical perception of the audience.