Hasan Ali Yücel’in “Türk edebiyatına toplu bir bakış” adlı edebiyat tarihi kitabında divan edebiyatı ve divan şairlerine yönelik değerlendirmeleri

Abstract

Hasan Âli Yücel’e göre edebiyat, gelenek ve değerleri, siyasi veya sosyal hadiseler neticesinde yaşanmış değişimleri anlamak ve takip etme imkânı sunduğundan fazlasıyla önem arz etmektedir. Cemiyetin sosyal, kültürel, dinî ve siyasi ögeleriyle alakalı çok fazla bilgiyi uhdesinde barındıran edebiyat eseri, özelde divan edebiyatı eserleri, toplumsal değerin yeniden inşasında referans kaynaklar olarak kabul edilmektedir. Türk milletine ait milli ve manevî kültürün izlerinin uzağında yeni bir vahada başlayıp olgunlaşan divan edebiyatı milli değil, Arap ve Fars kültürlerinin egemenliğinde varlık bulan, taklidi değerleri ihtiva eden bir edebiyattır. Bu yüzden Türk kültürüne, diline, anane ve örfüne dair uhdesinde oldukça az bilgi ve birikim yer almıştır. Edebiyatın milliliği gün ile dün arasında ilişki kurduğu ölçüde mümkün olabilir. Divan edebiyatı Türk milletinin dününü yok saymış, gün ile dün arasına kalın duvarlar örmüştür. Hasan Ali Yücel, Türk edebiyatının dönemlere ayırırken edebiyat ve cemiyet arasında var olan ilişkiden hareket etmektedir. Bu dönem edebiyatı içerisinde yer alan Halk ve tasavvuf edebiyatını milli kültürün yansıtıcısı olarak kabul ederken, Arap ve Fars edebiyatının taklidiyle şekillenmiş Divan edebiyatını, milli kültürden uzak bir edebiyat olarak değerlendirmektedir. Hasan Ali Yücel’in “Türk Edebiyatına Toplu Bir Bakış” adlı eseri, giriş ve üç bölümden meydana gelmektedir. Eserin üçüncü bölümü altmışaltı sayfadan ibaret olup dört alt başlıktan oluşmaktadır. Eserin üçüncü bölümünden hareketle oluşturduğumuz çalışmamız, divan edebiyatı ve divan şairleri ile alakalı olarak Hasan Ali Yücel’in dil ve muhteva üzerinden yapmış olduğu değerlendirmeler çerçevesinde şekillenmiştir