Çin tarihine damgasını vurmuş iki türk denizci Zheng He ve Yighmish

Abstract

Çin medeniyeti, dünya tarihinde çok önemli bir yere sahiptir. Çin denizcilik tarihi ise bu medeniyetin en önemli parçalarından biridir. Çin denizcilik tarihi denildiğinde akla gelen ilk isim Müslüman Amiral Zheng He’dır (郑和). Zheng He’nın ataları, 13. yüzyılda Harezmşah Devleti’ne mensup soylu bir aileden gelmektedir. Zheng He, Yan Prensi 1402 yılında İmparator olduktan sonra hadımların gelebileceği en üst rütbeye çıkarılmıştır. 1405 yılında ise Zheng He “Batı Seyahatlerinin Amirali” olarak atanmıştır. Böylelikle Amiral Zheng He, 1405-1433 yılları arasında İmparator Yongle’nın emriyle Pasifik ve Hint Okyanusu’ndan bulunan Güneydoğu Asya ülkelerine yedi seyahat düzenlemiştir. 15. yüzyılda Zheng He’nın seyahatleri ile beraber Ming Hanedanlığı Cristopher Colombus, Vasco da Gama, Pedro Álvares Cabral, Ferdinand Magellan gibi batılı ünlü kâşiflerden yıllar önce Hint Okyanusu’nda söz sahibi olmuştur. Bu yüzden Zheng He’nın Batı Okyanusu’na seyahatleri hem Çin hem de dünya tarihine damgasını vurmuştur. Çin denizcilik tarihine damgasını vurmuş bir diğer Türk denizci ise Yuan Hanedanlığı döneminde yaşamış olan Uygur Yighmish (亦黑迷失)’dir. Yighmish’in seyahatleri Ünlü Amiral Zheng He’nın Batı Okyanusu’na seyahatlerinden yaklaşık olarak 130 yıl önce yapılmıştır. Yighmish, 1272-1292 yılları arasında Kubilay Han’ın emriyle Hint Okyanusu’na altı seyahat düzenlemiştir. İlk dört seyahatte diplomatik ilişkileri güçlendirmek adına “barış elçisi” olarak görev almıştır. Son iki seyahatinde ise “deniz kuvvetleri komutanı” olarak görevlendirilmiştir. Yighmish’in Hint Okyanusu’na seyahatleri sayesinde Yuan Hanedanlığı ve Güney Asya ülkeleri arasındaki ilişkiler güçlenmiş ve uluslararası ticaret gelişmiştir. Çalışmamızda, Çin denizcilik tarihine damgasını vurmuş iki Türk denizci Zheng He ve Yighmish’in hayatları ve Hint Okyanusu’na seyahatleri incelenecektir.