Amaç: Doğum sonrası yorgunluk, doğumdan sonra haftalarca sürebilen, annenin hem kendi hem de bebeğinin bakımını etkileyebilen
ve anne ve bebek sağlığını tehdit edebilen önemli ve yaygın görülen bir sorundur. Bu çalışmada, doğum sonrası yorgunluğun
yönetilmesinde kullanılan müdahaleleri belirlemek ve bu müdahalelerin etkinliğini incelemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Bu sistematik derlemede; PubMed, Google Scholar, Web of Science ve EBSCOhost veri tabanlarında ‘yorgunluk’, ‘doğum
sonrası yorgunluk’, ‘doğum sonrası yorgunluk ve müdahaleler ya da farmakolojik olmayan müdahaleler’ ve ‘doğum sonrası
yorgunluğun yönetimi veya stratejileri ve randomize kontrollü çalışma’ anahtar kelimeleriyle tam metnine ulaşılabilen, 2010-2021
yılları arasında yayınlanmış dokuz randomize kontrollü çalışma incelenmiştir.
Bulgular: Yapılan inceleme sonucunda, doğum sonu yorgunluğun yönetiminde eğitim (n=2), eğitim ve egzersiz (n=1), egzersiz (n=1),
aromaterapi (n=1), akupunktur (n=1), lavanta çayı tüketme (n=1), uyumaya yardımcı olma (n=1) ve ten tene temas (n=1) girişimlerinin
uygulandığı görülmüştür. İncelenen çalışmaların çoğunda annelerin doğum sonu yorgunluk düzeyinin azaldığı bildirilmiştir.
Sonuç: Doğum sonu yorgunluğun etkili bir şekilde yönetilebilmesine yönelik uygulanan girişimlere ilişkin sınırlı bilgi ve uygulama
yer almaktadır. Bu doğrultuda, doğum sonu yorgunluğa yönelik müdahaleleri kapsayan daha büyük örneklemle kanıt düzeyi yüksek
araştırmaların yapılması, bu araştırmaların içerik, müdahale ve yöntem açısından zenginleştirilmesi, doğum sonu yorgunluğun
etkilerini azaltabilecek yeni stratejiler geliştirilmesi önerilir.
Anahtar Kelimeler: Doğum sonu dönem, doğum sonu yorgunluk, hemşirelik
Objective: Postpartum fatigue is an important and common problem that can last for weeks after birth, affect the care of both the
mother and her baby, and threaten the health of the mother and baby. In this study, it was aimed to determine the interventions used in
the management of postpartum fatigue and to examine the effectiveness of these interventions.
Methods: In this systematic review; the full text can be accessed in PubMed, Google Scholar, Web of Science and EBSCOhost
databases with the keywords 'fatigue’, ‘postpartum fatigue’, ‘postpartum fatigue and interventions or non-pharmacological
interventions’ and ‘management or strategies of postpartum fatigue and randomized controlled trial’. 9 published randomized
controlled trials were reviewed.
Results: As a result of the examination, education (n = 2), education and exercise (n = 1), exercise (n = 1), aromatherapy (n = 1),
acupuncture (n = 1), consuming lavender tea (n = 2) in the management of postpartum fatigue. = 1), helping to sleep (n = 1) and skinto-skin contact (n = 1) attempts were observed. In most of the studies reviewed, it was reported that postpartum fatigue levels of mothers
were decreased.
Conclusion: There is limited information and practice regarding interventions for effective management of postpartum fatigue. In this
respect, it is recommended to conduct high-level studies with a larger sample including interventions for postpartum fatigue, enrich
these studies in terms of content, intervention and method, and develop new strategies that can reduce the effects of postpartum fatigue.
