Özet:
Türk kültür coğrafyasında bir kült olarak geniş ve önemli bir yer tutan ocak kavramı, Alevi inanç sistemi içerisinde özgün bir anlam ve kavramsal çerçeveye sahiptir. Alevi inanç sistemi içerisinde ocak yapılanması inanç mensubu olan dede/talip ilişkisi bakımından sosyal, ekonomik, hukuki ve dini bağlamda otokontrol vazifesi görmektedir. Bu çalışmada Anadolu Aleviliği içerisinde Musa Kazım ocağının yeri, işlevi, yayılma alanı gibi sorulara yanıt aranacaktır. İmam Musa Kazım Ocağının hiyerarşik örgütlenmesi, inançsal hinterlandı, ritüelik yapısı, hiyerarşik yapının ritüellere etkisi, ocağa bağlı toplulukların geçirdikleri değişim ve dönüşümler ve inancın halk edebiyatı ürünlerine yansıması gibi konular çalışmamızın temelini oluşturmaktadır. Bu projede Gaziantep Alevileri ve İmam Musa Kazım Ocağının seçilmesinde bilimsel araştırmalara sınırlı düzeyde konu olmalarının yanında inanç ve uygulamalarını güçlü bir biçimde geleneksel formunda devam ettirişleri etkili olmuştur. Mikro bir çalışma olmasına rağmen kültürel kodları anlama ve değerlendirmeye yönelik boyutu bu projeyi önemli kılmaktadır. Gaziantep Alevileri ve İmam Musa Kazım Ocağının sosyokültürel yaşamının derinlemesine analizi, Anadolu Müslümanlığının esasında ortak uzlaşılmış değerler üzerine inşa edildiğini gözler önüne sermesi bakımından da bu proje önem arz etmektedir. Bu grubun sosyokültürel yaşamları nitel araştırma yöntemiyle ele alınacak, tarihi kaynaklara ulaşılacak, katılımlı gözlem, derinlemesine görüşmeler ve hayat hikâyeleri ile veriler toplanacak, söz konusu veriler anlayıcı bir eğilimle değerlendirilecek ve yorumlanacaktır. Alan çalışması Gaziantep Merkez, Yavuzeli ( Sarılar, Kuzuyatağı, Kayabaşı, Şenlikçe, Yarımca, Göçmez vb.), Araban (Kızboğan, Dipçepni, Hasanoğlu vb.), Nizip (Köseler); Adıyaman(Merkez ve köyleri); Kahramanmaraş (Merkez ve köyleri); Şanlıurfa( Merkez ve Köyleri) gibi yerlerde gerçekleştirilecektir. Ayrıca, Gaziantep Alevileri ve İmam Musa Kazım Ocağının geleneksel halk dindarlığı içinde bir tip olarak tespitini mümkün kılacak biçimde diğer Alevi gruplar ile Anadolu coğrafyasındaki Sünnilik gibi diğer inanç sistemleriyle literatürde yerini almış bilimsel araştırma verilerine dayalı olarak karşılaştırmalar yapılacaktır.