Sodom ve Gomore romanının metinlerarası dünyası

Abstract

Bu çalışma Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Sodom ve Gomore romanının metinle-rarası ilişkiler açısından incelenmesi hakkındadır. Eser, adından başlayarak okuru başka metinlere yönlendirmekte ve roman kişilerinden olay örgüsüne, zaman ve mekân ögelerinin kurgulanmasına kadar romanın birçok katmanında bu durumun izleri sürülebilmektedir. Bu doğrultuda çalışmada bir taraftan yazarın metinlerarası kaynaklarının tespit edilmesi, diğer taraftan bu kaynakları kullanma biçimlerinin gün yüzüne çıkarılması amaçlanmıştır. Böylece onun yazarlığının yapıtaşlarından en azından birinin aydınlatılacağı düşünülmüştür. Romana bu bakış açısından yaklaşıl-dığında Kitab-ı Mukaddes dışında da Yunan mitolojisine ait anlatılarla birlikte Batı edebiyatlarına ait birçok metnin romanın yapısında farklı metinlerarası yöntemlerle kullanıldığı görülmüştür. Bu doğrultuda mitolojik anlatılarla birlikte romanın arka katmanlarında rolü olan en belirgin metinlerin Oscar Wilde’ın Dorian Gray’in Portresi, Goethe’nin Faust’u ve William Shaekespeare’in Antonius ve Kleopatra başta olmak üzere birçok oyunu olduğu tespit edilmiş ve bunların romanın yapısındaki işlevleri çözümlenmiştir. Sonuç olarak Yakup Kadri’nin Sodom ve Gomore romanında çeşitli metinleri birbirinden farklı yöntemlerle kullandığı ve bunları bir tür “kültürel dönüş-türümün” ardından “yeniden yazdığı” ortaya konulmuştur. Üstelik bu durumun onun üslubunun önemli özelliklerinden biri olduğu gözler önüne serilmiştir. Son olarak yazarın bu çalışmada incelenenler dışında hangi metinlere gönderme yapıldığına değinilmiş ve sonraki çalışmalar için bir yol haritası oluşturulmuştur.

This study is about investigation of Yakup Kadri Karaosmanoğlu’s novel Sodom ve Gomore (Sodom and Gomorrah) in terms of intertextual relationships. The novel leads the reader toward other texts, by starting from its name, and traces of this situation can be followed at a lot of layers of the novel, from roman characters to storyline (plot), fictionalization of time and space elements. In line with this, we, on the one hand, aimed to detect the author’s intertextual references, and to reveal usage modes of these references, on the other hand. Thus, we thought that at least one of constituents of his authorship would be enlightened. When the novel was approached from this perspective, it was seen that a lot of texts belonging to West-ern literatures, including narrations from Greek mythology, except for The Holy Scripture, were used in the structure of the novel through different intertextual methods. Accordingly, we detected that the most explicit texts that have a role at background layers were, together with mythological narrations, a lot of plays, in-cluding Picture of Dorian Gray by Oscar Wilde, Faust by Goethe and Antony and Cle-opatra by William Shakespeare, and we analyzed their functions in the structure of the novel. As a result of, we revealed that Yakup Kadri had used various texts through methods different from each other in the novel Sodom and Gomorrah, and that he “rewrote” those after a type of “cultural transformation”. Furthermore, we laid bare that this situation was one of important characteristics of his style. Finally, we addressed to which texts the author made a reference, except for those which were examined and constituted a road map for further studies.