İşletmelerde risk raporlaması: bist imalat sektöründe faaliyet gösteren işletmelerde bir araştırma

Abstract

Risk raporlama, işletmelerin mevcut ve potansiyel riskleri ile ilgili bilgilerin işletmeyle ilgili kişi ve kurumlara ilan edilmesidir. Yatırımcıların güveninin kazanılması için şirketlerin raporlama uygulamaları önemlidir. Gelişmiş ülkelerde bu hususta yapılmış düzenleme ve uygulamalar bulunmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, gelişmiş ülkelerdeki risk raporlama alanında yapılmış olan düzenleme ve uygulamaları inceleyerek Türkiye’deki mevcut durumla karşılaştırılmasını sağlamaktır. Ayrıca bu çalışma, risk raporlamanın işletme düzeyinde belirleyicilerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Borsa İstanbul’da (BİST) işlem gören 122 adet şirketin 2013-2015 yılları arasındaki verileri incelenmiştir. Şirketlere ilişkin veriler Kamuyu Aydınlatma Platformundan, şirketlerin web sayfalarında yayınladıkları faaliyet raporları, finansal tablo dipnot ve açıklamaları ile kurumsal yönetim uyum raporlarından, www.isyatirim.com.tr web sayfasından ve datastream veri tabanından elde edilmiştir. Çalışmada işletme büyüklüğü, performansı, risk düzeyi, yabancı payı, halka açıklık oranı, ortaklık yapısı ve kurumsal yönetim özellikleri ile risk açıklamaları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Bununla birlikte işletmelerin dört büyük denetim firması tarafından denetlenip denetlenmemesi, altı büyük işletme grubuna bağlı olup olmaması, işletmelerde dualitenin olup olmaması, denetim komitesinin ve riskin erken teşhisi komitesinin bulunup bulunmaması, iç denetim birimi ve etkin iç kontrol sisteminin olup olmaması gibi hususlar arasında ilişki olup olmadığı incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre, dört büyük denetim firması tarafından denetlenen, denetim komitesi ve riskin erken teşhisi komitesi bulunan, iç denetim birimi ve etkin iç kontrol sistemi olan şirketlerin faaliyet raporları ve finansal tablo dipnot ve açıklamaları aracılığıyla kamuoyuna yapmış oldukları risk açıklamalarının diğer şirketlerdan daha fazla olduğu belirlenmiştir. Ayrıca işletme büyüklüğünün ve yönetim kurulu yapısının risk açıklamaları üzerinde anlamlı ve pozitif bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte işletme performansı, risk düzeyi ve işletmenin sahiplik yapısı ile risk açıklamaları arasında anlamlı bir ilişki olmadığı ve risk açıklamalarını etkilemediği belirlenmiştir.

Risk reporting is the disclosure of information about the current and potential risks of the business to the persons and entities related in the business. It is important for companies to report practices in order to earn the trust of investors. In developed countries, there are regulations and practices made on this subject matter. The aim of this work is to examine the regulations and practices that have been implemented in the area of risk reporting in developed countries and then to compare them with the current situation in Turkey. In addition, this study aims to determine firm level determinants of risk reporting. For this purpose, 122 firms traded in the Istanbul Stock Exchange (BIST) was examined for the period 2013-2015. The data are compiled from Public Disclosure Platform, company's web pages, firm’s annual reports, the financial statements footnotes and explanations and the corporate governance compliance reports, from the web page www.isinvestment.com and the DataStream database. In the study, the relationship among business size, performance, risk level, foreign share, free float ratio, shareholder structure and corporate governance features and risk explanations are examined. We have also examined if there is a relationship between whether the enterprises are audited by four major audit firms, whether they are affiliated to six large business groups, whether they have duality in the business, whether the audit committee and risk committee exist, and whether there is an internal audit unit or an efficient internal control system. According to the results of the analysis, it is determined that firms with internal audit department and an efficient internal control system, which are audited by four major audit firms and have an audit committee and risk committee, have higher risk disclosures than the other firms through their annual reports and financial statement footnotes and explanations. It has also been revealed that business size and board structure have significant and positive impacts on risk disclosures. However, it has been determined that there is no significant relationship between business performance, firm risk level and ownership structure of the company and risk disclosures and it does not affect risk disclosures.