Küresel Karbondioksit Emisyonu, Ekonomik Büyüme ve Elektrik Tüketiminin Hiyerarşik Yapı Yöntemleri Kullanılarak Topolojik Analizi

Abstract

In this study, within the scope of sociophysics, the topological relationships among the CO2 emissions, per capita of Gross Domestic Product (GDP) and electricity consumptions are investigated by using the concept of hierarchical structure methods (minimal spanning tree (MST) and hierarchical tree (HT)) for 25 European countries over the period of 1970-2010. The MST and HT are useful tools for understanding and detecting the global structure, taxonomy and hierarchy in data. From the MSTs and HTs different clusters of countries are identified according to their proximity, economic/social/geological ties, and the relation among countries are determined. Hence, the clustered structure of the countries and the key country/countries in each cluster are detected.

Bu çalışmada, sosyofizik kapsamında yirmibeş Avrupa ülkesinin çevre kirlilikleri, ekonomik büyümeleri ve elektrik tüketimleri arasındaki topolojik ilişkiler hiyerarşik yapı yöntemleri [en küçük örten ağaç (minimal spanning tree, MST) ve hiyerarşik ağaç (hierarchical tree, HT)] kullanılarak 1970 ile 2010 yılları arasında detaylıca incelenmiştir. MST ve HT'ler verilerdeki hiyerarşiyi, sınıflandırmayı ve küresel yapıyı tespit etmek ve anlamak için kullanışlı seçeneklerdir. Ekonomik, sosyal, jeolojik ilişkilerine ve yakınlıklarına göre MST’lerden ve HT’lerden farklı kümeler tanımlanıp ve çevre kirliliği, ekonomik büyüme ve elektrik tüketimleri arasındaki ilişkiler belirlenmiştir. Böylece küme yapıları ve her bir kümedeki anahtar ülke/ülkeler de tespit edilmiştir.