İtalyan kızı romanında metin dışı göndermeler

Abstract

Çağdaş İngiliz felsefesi ve romanının temsilcilerinden Iris Murdoch, eserlerinin edebî derinliğini felsefe zeminine oturtan ve ahlaki kaygıları ön planda tutan bir yazardır. Sevgi ve iyilik temalarını yücelttiği eserlerinde kendi ahlak felsefesi üzerinden bireyin gerçekleştirdiği değişimi ön plana alır. Iris Murdoch tarafından yazılan İtalyan Kızı; karanlık sırlar, yasak ilişkiler ve utanç verici gerçeklerle örülü bir aile hikâyesini anlatır. Eserde, metinlerarası göndermelerden yararlanan yazar, metne görsel ve çok katmanlı bir estetik kazandırmıştır. Bu çalışmada, İtalyan Kızı adlı roman incelenerek yazarın söz konusu unsurları nasıl kullandığı ve metni hangi yönlerden zenginleştirdiği araştırılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda roman kişilerinin fiziki ve ruhî portrelerinin çizilmesinde, iç dünyalarına yönelik algı oluşturmada metni zenginleştirme yöntemi olarak metinlerarasılığın kullanıldığı görülmüştür. Bu amaçla, roman kişilerinin fiziki portrelerinin çizilmesinde Matthias Grünewald ve Gislebertus gibi sanatçıların eserlerinden, William Shakespeare’in Fırtına adlı oyunundaki Caliban’dan, Yunan mitolojisinden Medusa ve Hesperos’tan yararlanılmıştır. Romanda ruhî portrelerin belirgin hâle getirilmesi amacıyla dinî kadın figürlerden Rahibe Teresa, psikanalist ve yazar Lou Andreas Salome, Alice Harikalar Diyarında’dan Alice ile benzerlik kurulmuştur. Bunun yanı sıra, dinî göndermeler olarak İncil’den alıntılar ve Âdem ile Havva anlatısının kullanıldığı görülmüş- tür. Bu sayede Iris Murdoch’un, roman kişilerinin fiziksel deği- şimini ve ruhsal yolculuğunu görünür hâle getirdiği, kullandığı göndermelerin sözcüklerle kurulu edebî metni zenginleştirdiği tespit edilmiştir.