Öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara özgü tasarladıkları ders ve iş planlarında pedagojik ve girişimcilik bilgilerinin incelenmesi

Abstract

Fen okuryazarlığı için, sosyobilimsel konularda bireylerin fikirlerini kanıt ve delillere dayalı savunması, muhakeme yaparak bilimsel tartışması, analizlere dayalı etkin karar vermesi önemlidir. Bu yeterliklere ek olarak, bilimde ve teknolojide yaşanan gelişmelerle birlikte yaşanan sorunların çözümünde yaratıcı ve yenilikçi düşünen, girişimcilik becerilerine sahip bireylere ihtiyaç duyulmaktadır. Girişimcilik özelliklerini kazanmış fen okuryazarı bireylerin yetiştirilmesi, bu bilgi ve becerilerle donanımlı eğitmenlerle mümkündür. Dolayısıyla bu çalışma, sosyobilimsel konularda girişimcilik yeterlikleri üzerine planlanmıştır. Çalışmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konularda tasarladıkları uygulamalı girişimcilik iş planları ile sosyobilimsel konuların öğretimine yönelik hazırladıkları ders planlarının pedagojik ve girişimcilik boyutları bakımından incelenmesidir. Araştırma, öğretmen adaylarının sosyobilimsel konularda hazırladıkları ders planları ile iş planlarına, girişimciliği nasıl entegre ettiklerinin detaylandırılması yönüyle önemlidir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması yöntemi ile yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu fen bilgisi eğitimi lisans programının 3. sınıfında öğrenim gören 16 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada, sosyobilimsel konu hakkında girişimcilik temalı tasarlanan şablonda öğretmen adaylarının bireysel hazırladıkları “iş planı ve ders planı formları” veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Ayrıca iş planı ve ders planı hazırlamanın katkıları ile süreçte yaşanan deneyimleri betimlemek için uygulanan görüşme formu, veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Öğretmen adaylarına ait dokümanlar, ilgisiz/yetersiz (1), kısmen yeterli (2) ve yeterli (3) kategorilerinde araştırmacılar tarafından hazırlanan rubrikle değerlendirilecektir. Öğretmen adaylarının girişimcilik konusundaki alan bilgileri; hazırladıkları iş planlarının alt bölümleri çerçevesinde belirlenen kriterler bakımından incelenecektir. Öğretmen adaylarının pedagojik bilgileri ise, hazırladıkları ders planları kapsamında girişimcilik becerileri ile pedagojik alan bilgisinin alt boyutları bakımından değerlendirilecektir. Görüşmeden elde edilen verilerin analizinde, içerik analizi kullanılarak doğrudan alıntı örneklerine yer verilecektir. Öğretmen adaylarının, sosyobilimsel konular bağlamında girişimcilik temalı ders planı ile iş planı hazırlama süreçlerinin onlar için yeni bir deneyim olduğu düşünülmektedir. Öğretmen adayları ölçme-değerlendirme, öğretim yöntemleri, öğretim programı, kavram yanılgıları üzerine lisans derslerini tamamlamışlardır. Dolayısıyla öğretmen adaylarının konuya özgü ders planı hazırlamak için gerekli pedagojik yeterliklere sahip oldukları düşünülmektedir. Öğretmen adayları araştırma sürecinde sosyobilimsel konulara yönelik lisans dersine kayıtlı olup, adayların girişimcilik üzerine ise herhangi bir eğitim almadıkları dikkate alındığında, sosyobilimsel konularda girişimciliği ders planlarına entegre etmede ve uygulamalı girişimcilik iş planını hazırlamada zorlanacakları düşünülmektedir. Öğretmen adaylarının ders planlarında ele aldıkları sosyobilimsel konuların, daha çok öğretim programında bulunan ve güncel küresel konular olduğu tahmin edilmektedir. Girişimcilik temelli sosyobilimsel konuların öğretimi için alanyazınla uyumlu olarak afiş/broşür ve video hazırlama, röportaj yapma, senaryodan yararlanma gibi uygulamalara yer verdikleri düşünülmektedir. Ders planlarında, girişimciliğin hangi boyutlarına yer verdikleri, sosyobilimsel konular ile girişimcilik kazanımlarını hangi tekniklere göre değerlendirdikleri hususunda bir öngörüde bulunulamamaktadır. Öğretmen adaylarının iş planlarında ise, iş fikirleri ile sosyobilimsel konular ilişkisini yeterli düzeyde kurmaları düşünülmekte olup, müşteri, rakip, pazarlama, maliyet analizi vb. teknik bilgi içeren bölümleri kısmen planlamaları beklenmektedir.