Bu çalışma, erken adölesan dönemdeki akran zorbalığının aile işlevleri ve çocuğun
davranışları ile ilişkisini belirlemeye yönelik yapılmış tanımlayıcı türde bir çalışmadır.
Çalışmanın evrenini Niğde il merkezinde bulunan ortaokullardan basit rastgele
yöntemle seçilen, 23 Nisan Havacılar Ortaokulu’nda 2016-2017 yılında öğrenim gören
ve çalışmaya katılmayı kabul eden 320 öğrenci ve ebeveyni oluşturmaktadır.
Çalışmanın verileri, araştırmacılar tarafından oluşturulan öğrenci ve ebeveyn anket
formları, Geleneksel Akran Zorbalığı Ölçeği, Aile Değerlendirme Ölçeği ve Çocuk ve
Ergen Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin
değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistikler (yüzdelik hesaplaması, ortalama), Ki-
Kare, Mann-Whitney U ve Kruskall Wallis testleri ile Spearman korelasyon analizi
kullanılmıştır.
Çalışmaya katılan öğrencilerin %60.6’sı kız, %50.3’ü 13-14 yaş aralığında, %27.8’i 7.
sınıftadır. Öğrencilerin %96.6’sının anne babasıyla birlikte yaşadığı, %14.4’ü okulu
sevmediği ve %71.9’unun ekonomik durumunun iyi olduğu tespit edilmiştir. Çalışmaya
katılan ebeveynlerin %72.8’i kadın, %51.02’ı 39-48 yaş aralığında, %41.9’u üniversite
mezunu, %45.0’ı ev hanımıdır. Öğrencilerin %12.5’inin zorba, %14.1’inin kurban,
%13.1’inin ise zorba/kurban olduğu belirlenmiştir. Çalışmada, sözel ve fiziksel
zorbalığın büyük yaş grubunda yüksek olduğu (p<0.05), 7. sınıfta öğrenim gören
(p<0.05) ve okulu sevmeyen öğrencilerin daha yüksek oranda zorbalık yaptığı tespit
edilmiştir (p<0.001). Korkutma ve fiziksel zorbalık yapanların oranının erkeklerde daha
yüksek olduğu tespit edilmiştir (p<0.05). Anne babası ayrı olan, aile bireyleri arasında
v
şiddete tanıklık eden ve aile üyeleri tarafından kendisine şiddet uygulandığını ifade eden
öğrencilerin, daha fazla zorbalık döngüsünde yer aldığı saptanmıştır (p<0.05). Roller alt
boyutu ile duygusal tepki verme ve davranış kontrolü alt boyutları arasında; somatik
yakınmalar alt boyutu ile anksiyete /depresyon, saldırgan davranışlar, düşünce sorunları
ve dikkat sorunları alt boyutları arasında pozitif yönde orta derecede bir ilişki olduğu
(p<0.05), anksiyete /depresyon alt boyutu ile sosyal sorunlar alt boyutu arasında ise
pozitif yönde yüksek düzeyde bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0.01).
Çalışmanın sonuçlarına göre; aile işlevleri ve çocuğun davranışları ile ilişkili olan akran
zorbalığının yaygın bir sorun olduğu görülmektedir. Öğrenciler, okul çalışanları ve
ailelerin zorbalık konusunda farkındalık düzeylerinin artırılması, aile içi iletişim ve aile
tutumları ile ilgili gerekli bilinçlendirme programlarının oluşturulması önerilebilir.
This study is a descriptive study aimed to determine the relationship of peer bullying in
the early adolescent period to family functions and children's behavior. The universe of
the research consists of 320 students and parents who have been selected by simple
random method from middle schools located in the center of Niğde province, who have
been educated in 23 Nisan Havacılar Secondary School in 2016-2017 and accepted to
participate in the research. The data of the study were collected using the student and
parent questionnaires formulated by the researchers, The Traditional peer Bullet Scale,
The Family Assessment Scale and The Assessment of Child and Adolescent Behavior
Scale. In evaluating the data; descriptive statistics (percentile calculation, mean), Ki-
Square, Mann-Whitney U and Kruskall Wallis tests and Spearman correlation analysis
were used.
Of the children who participated to this study, 60.6% were girls, 50.3% were in the age
group 13-14 and 27.8% were seventh grades. It has been found that 96.6% of the
students are living with their parents, 14.4% of them don’t like the school and 71.9% of
them havegood economical conditions. Of the parents who participated to study, 72.8%
were female, 51.0% were in the age group 39-49, 41.9% were graduated from a
university and 45.0% were housewifes. In the study, it was determined that 12.5% of
the students were bullies, 14.1% were victims and 13.1% were bullies/victims. In the
study, it has been determined that verbal and physical bullying was found to be high in
the older age group (p<0.05), students in the 7th grade (p<0.05) who do not like school
are tend to bully others at a higher rate (p<0.001). It has been found that the proportion
vii
of those who are scare and physically bullied is higher in men. It was found that the
students who were separated from their parents, who witnessed the violence among the
family members and who stated that the violence was applied by the family members,
took more place in the bullying cycle (p<0.05). It has been found that there are medium
level positive relationships between roles subscale and emotional reaction and
behavioral control subscale, somatic complaints subscale and anxiety/depression
subscale, aggressive behaviors, cognitive problems and attention problem subscale
(p<0.005); there is a high-level positive relationship between anxiety/depression
subscale and social problems subscale (p<0.001).
As a result of the study, it is understood that the peer bullying is a problem that
widespread correlated with family functionalities and child behaviors. It can be
suggested that increasing the awareness level of students, school employees and
families, creating consciousness-raising programs about communication in the family
and family attitudes.
