Çalışanların zaman yönelimlerinin iş yerinde erteleme davranışı (prokrastinasyon) üzerine etkileri

Abstract

İş yaşamında iş erteleme (prokrastinasyon) davranışı; mükemmeliyetçilik, özgüven eksikliği ve depresyon ile ilişkili bulunan, düşük verimlilik ve artan iş stresi ile sonuçlanan, çalışanın zor ya da istenmeyen bir işi/görevi ertelemesidir. Özellikle artan iş yoğunluğu, gelişen teknoloji ile beraber değişen örgütsel yapı ve bilgiye kolay erişim gibi unsurların varlığında rekabet edebilirliğin korunması için iş görenlerin sorumlu hissetmesi sağlanarak, işlerini ertelemeden ve verimliliklerini artırarak çalışmaları önemli hale gelmektedir. Araştırmalarda düşük performans sergileyen çalışanlarda iş erteleme oranının yüksek, zamanı; olumlu-olumsuz geçmiş, kaderci-hazcı şu an ve gelecek odaklı bir çerçevede değerlendirmenin hem bireysel hem de örgütsel verimliliği etkilediği tespit edilen kalıcı bir kişilik özelliği olduğu görülmektedir. Bu durum iş yaşamında ertelemeyi etkileyen faktörleri ortaya koymayı gerekli kılmaktadır. Çalışmada amaç, geçmişi olumlu ve olumsuz değerlendirme, bugün hazcı ve kaderci ve geleceğe odaklı olma şeklinde beş ayrı zaman perspektifini içeren zaman yöneliminin erteleme davranışı üzerindeki rolünü tespit etmektir. Nevşehir ilinde faaliyet gösteren 5 yıldızlı otel işletmelerinde çalışan ve anket doldurmayı kabul eden 134 personel araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Zaman yöneliminin alt boyutlarının iş erteleme davranışı üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılan çoklu regresyon analizi sonuçlarına göre modelin bir bütün olarak anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Geçmişe yönelik olumsuz zaman yönelimi ve kaderci zaman yöneliminin iş erteleme davranışı üzerine pozitif yönlü ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu hipotezleri desteklenmiştir.