Çalışma hayatında esnekliğin işletme verimliliği üzerine etkileri karşılaştırmalı bir çalışma

Abstract

Bu makalenin amacı, çalışma hayatında esnekliğin işletme verimliliği üzerine et­kilerini ortaya koymaktır. Çalışma hayatında esneklik gereksinimini doğuran temel ol­gulardan hareketle, 1988-2001 yılları arasındaki Türk işgücü piyasası verileri, bazı ül­kelerin işgücü piyasası verileriyle karşılaştırılarak, bu piyasada esnekliğin Türk işlet­melerinin verimliliği üzerindeki etkileri incelenecektir. Türkiye 'de işgücü piyasası ile il­gili eğilimleri ve sorunları ortaya koymak için 2002 yılının ilk dönemindeki verilerden de yararlanılmıştır. Ayrıca, bilgi toplumunda yeniden şekillenen çalışma ilişkileri çer­çevesinde, esnek çalışmanın değişik görünümleri, hem Türkiye hem de çeşitli Batı ülke­lerindeki işgücü verileriyle desteklenerek ele alınmaktadır. Bu çalışmada Türkiye 'de son on beş yılda ortalama işsizlik oranı ve eksik istihdamın birçok Avrupa ülkesine göre yüksek olduğu tespit edilmiştir. Toplam işgücü içerisinde son yıllarda kısmi süreli çalışanların oranında da önemli bir artış olmuştur. Ayrıca Av­rupa ülkelerindeki rakiplerine göre Türk işletmelerinde işgücü maliyetlerinin çok yük­sek ve dolayısıyla işgücü verimliliğinin çok düşük olduğu sonucuna varılmıştır. Bu du­rum, uluslararası pazarlarda Türk işletmelerinin rekabet gücünü azaltmaktadır. Dola­yısıyla gelişmiş ülkelerin deneyimlerinden yola çıkarak, işsizliğin azaltılmasında ve iş­gücü maliyetlerinin düşük düzeyde tutulmasında esnek çalışma biçimlerinin iyi bir çö­züm olabileceği düşünülmektedir. Aynı zamanda, hızlı teknolojik gelişme, hizmet sektö­ründe istihdam edilen işgücü oranındaki artış, toplam işgücü içerisinde kadınların ve öğrencilerin oranındaki artış esnekliği ön plana çıkaran yeni istihdam biçimlerini ge­rekli kılmaktadır.