Osmanlıdan Cumhuriyete Bir Âyanlık Örneği Kozanoğulları ve Fırka-i İslahiye'nin Teşkili? isimli tezimizde, Kozan bölgesine hakim Kozanoğulları hanedanlığını idarî, iktisadî ve sosyal yönleriyle ele almaya çalıştık. Âyan ailesi olmaları hasebiyle konunun aydınlanması açısından âyanlık kurumu üzerinde durulmuştur.Tezimiz üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde âyanlık ve Kozanoğulları ile ilgili kaynaklar genel hatlarıyla anlatılmıştır. Birinci bölümde, âyanlığın teşkilini hazırlayan sebepler, âyanların görevleri ve devletle ilişkileri ele alınmıştır.İkinci bölümde, Adana ve Kozan bölgesinin sosyo-ekonomik yapısı, Celalîlik olayları, âyan ve eşrafı, Kozanoğullarına müttefik aşiretlerin ahvali üzerinde durulmuştur. Bunların yanı sıra Kozanoğullarının menşei, devletle olan ilişkileri ve Çapanoğulları, Mısırlı İbrahim Paşa'yla olan münasebetleri de incelenmiştir.Üçüncü bölümde, Tanzimat'ın taşra uygulamaları sırasında Kozan civarında çıkan engellerden bahsedilmiştir. Akabinde Kozanoğullarının Tanzimat döneminde de süren şekavet halleri anlatılmıştır. Bunların yanı sıra Fırka-i İslahiye'nin teşkili ve Kozandaki faaliyetleri, Kozanoğullarının tasfiye süreci ve son olarak da hanedanlığın sürgün yıllarındaki yazışmaları incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Âyanlar, Adana, Cebel-i Kozan, Kozanoğulları
The primary purpose of this study is to address social, economic and administrative aspects of Kozanoğulları Dynasty that held control of Kozan territory. Indeed, they were Ayan family, the institution of Ayanlık were focused on just to clarify the subject.This thesis consists of three section. In the introduction section, resouces of Ayanlık and Kozanoğulları were described in general terms. In the first section, the reasons for establishing Ayanlık, the tasks of Ayans and Ayans-State relations were discussed.In the second section, the socio-economic structure of the Adana and Kozan area, Celâlîlik incidents, Ayan and the notables of the area, the conditions of Kozanoğulları-allied phratries are emphasized. In addition to these, Kozanoğulları-Çapanoğulları relations and Kozanoğulları-Ibrahim Pacha of Egypt relations had been addressed such as examining the origins of Kozanoğulları and their relations with the state of Ottoman Empire.In the third section, the problems appeared around Kozan were mentioned in carrying out Tanzimat at the regional level. Subsequently, the disobedience of Kozanoğulları which had been continued during the Tanzimat period was described. In addition, the organization of Fırka-i Islahiye and its activities in Kozan, the process of liquidation of Kozanoğulları and finally Kozanoğulları Dynasty correspondences during years in exile are examined.Keywords: Âyans, Adana, Cebel-i Kozan, Kozanoğulları
