Kayseri'de yerel coğrafi bilgi bağlamında halk takvimi ve halk meteorolojisinin değerlendirilmesi

Abstract

İnsan- yer ve zamanın birbirini karşılıklı etkilemesinin sonucu olarak ortaya çıkan coğrafya, çok çeşitli konuları bünyesinde barındırmaktadır. Bu bağlamda herhangibir alanda yöre insanlarının otantik bilgiden hareketle oluşturduğu yerel coğrafi bilgiler, kullanılan takvimler, hayatta kalma mücadelesinin önemli değerleri olan hava tahmin yöntemleri, atasözleri, efsaneler, masallar Kültürel Coğrafyanın araştırma konusu olabilmektedir. Çalışma kapsamı oldukça geniş olan coğrafya, incelenirken küresel ve yerel boyuta indirgenmektedir. Yerel boyuttaki coğrafya, bir inceleme ölçeği olarak kabul edilse de aslında başlı başına araştırılması gereken ve öğrenilip öğretilmesi zorunlu olan değerlerdendir. Bu bağlamda yerel coğrafya, sınırları belli olan bir alan içerisinde yaşayan insanların, uzun süreli gözlemler sonucu yaşadıkları ortam ile ilgili edindikleri informal bilgilerdir. Aslında herkesin bildiği fakat üstü her zaman örtülü kalan ve unutulmaya yüz tutan yerel coğrafi bilgiler, insanların zamanı belirli bölümlemelere ayırma ve hayatlarını düzenleme noktasında halk takvimlerini oluşturmuştur. Halk takvimi, yöre insanlarının uzun zamanlar boyunca doğanın gözlemlenmesi sonucu hemen hemen her yıl aynı zamanlara tekabül eden aynı doğa olaylarını kaydederek, zor doğa şartları ile mücadelede kullandıkları bir zaman bölümleme biçimidir. Bu takvime halk arasında; Ana-Baba Hesabı, Çoban Hesabı, Eski Hesap gibi isimler de verilmektedir. Bu çalışmada Anadolu'da sözlü halk bilimi olarak nitelendirilen yerel coğrafik bilgi; bu bağlamda oluşmuş olan halk takvimi ve halk meteorolojisi, yöresel coğrafik söylemler ve bunların karşılıklarına yer verilmiştir. Kayseri'de yerel coğrafi bilgi bağlamında halk takvimi ve halk meteorolojisi ürünlerinin ortaya çıkarılması amacıyla görüşme yöntemi kullanılarak, araştırmaya katılanlara 7 soru yöneltilmiştir. Araştırmaya Kayseri sınırları içerisinde yaşayan 47 kişi katılmıştır. ŞekilElde edilen veriler Microsoft Office Programı çalışma sayfasında gruplandırılarak içerik analizi yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda Kayseri'de yaşayan insanların yerel coğrafi bilgileri etrafında şekillenen halk takvimi ve halk meteorolojisi bilgileri ortaya çıkarılmıştır.

It is possibletodiversifythetopics in geographyresearch, which can be defined as thestudy of space-time-humaninteraction. Inthiscontext, localgeographicalin-formationcreatedbythepeoplebased on traditionalknowledge in a particularfield, calendarsused, weatherforecastingmethodsthatareimportantvalues of thestrugg leforsurvival, proverbs, legends, fairytales can be thesubject of CulturalGeographyresearch. Thescope of thestudy is quitewide, andwhenstudyinggeography, it is reducedto a globalandlocaldimension. Althoughlocalgeography is considered a scale, it is actuallyone of thevaluesthatmust be researchedandlearnedandtaught on itsown. Inthiscontext, localgeography is theinformalknowledgegainedbypeopleliving in an areawithcertainboundariesabouttheenvironment in whichtheylive. Infact, localgeographicalinformation, whicheveryoneknows, but which is alway-scoveredupandforgotten, has createdpeople'scalendars at thepoint of organizin-gpeople'slivesbycreatingtheirowncalendarsystems. The folk calendar is a systemthatlocalpeopleusetocombatdifficultnaturalconditionsbyrecording thesamenaturaleventsthatcorrespondtothesametimesalmosteveryyear as a result of observingnaturefor a long time. Amongthepeople Decthiscalendar; namessuch as Parents' Account, Shepherd'sAccount, OldAccountarealsogiven. Inthisstudy, localgeographicalknowledge, which is characterized as oral folk science in Anatolia; folk calendarand folk meteorology, local geographical discoursesand theirequivalents, whichhavebeen formed in thiscontext, areincluded. Inordertorevealtheproducts of folk calendarand folk meteorology in thecontext of localgeographicalinformation in Kayseri, 7 questionswereaskedtotheparticipants of thestudyusingtheinterviewmethod. 47 peoplelivingwithintheborders of Kayseri participated in thestudy. Thedataobtainedweregrouped in the Microsoft Office Program andcontentanalysiswasperformed. As a result of theanalysis, folk calendarand folk meteorologicalinformationformedaroundthelocalgeographicalinformation of thepeopleliving in Kayseri wererevealed.