Osmanlı Devleti'nde çok eşlilik (H.1111-1140/ M.1699-1728 yılları arası Ankara, Bursa, Edirne, Galata, Antep ve Konya tereke kayıtlarına göre)

Abstract

Bu çalışma, XVIII. yüzyıl Osmanlı toplumunda teaddüd-i zevcât olarak ifade edilen ve bir erkeğin aynı anda birden fazla eş sahibi olması durumunu yansıtan çok eşlilik üzerinedir. Osmanlı ailesinde bu tür evliliklerin tespitine dair yapılacak araştırmalarda temel kaynak Osmanlı şer'iyye sicillerinde yer alan tereke kayıtlarıdır. Bu çerçevede çalışmada, 1699-1728 yılları arasındaki Ankara, Bursa, Edirne, Galata, Antep ve Konya'ya ait Şer'iyye Sicillerinde yer alan tereke kayıtları üzerinden çok eşlilik durumu ele alınmıştır. Bu tez çalışması Giriş ve üç Bölümden oluşmaktadır. "Giriş" bölümünde çok eşlilik, mahkeme kayıtlarının tutulduğu Şer'iyye sicilleri ve tereke defterleri hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde tarihsel süreçteevlilikveçok eşlilik kavramından bahsedilmiştir. İkinci bölümde Osmanlı toplumunda evlilik ve çok eşlilik anlatıldıktan sonra son bölüm olan üçüncü bölümde Ankara, Bursa, Edirne, Galata, Antep ve Konya Şer'iyye Sicillerine ait defterlerde çok eşlilik ayrı ayrı incelenmiştir. Çalışmanın sonuç bölümünde ise Osmanlı Devleti'nde çok eşlilik üzerine tez çalışmasında yer alan bulgular üzerinden genel bir değerlendirme yapılmıştır. Çalışmada incelenen defterler özelindeki verilerinden hareketle, İslam hukuku esasları çerçevesinde tatbik edilen Osmanlı hukuk sisteminde çok evlilik kurumunun yalnızca zaruret halinde müsaade edilen bir uygulama olduğu ve bu müsaadenin de eşler arasında adalet etme şartına bağlanmış olduğu yaklaşımını destekleyen bir oranla karşılaşıldığı anlaşılmaktadır. Bir diğer ifadeyle Osmanlı ailesinde çok eşli bir hayatın yaygın olduğuna dair yaklaşımlar yanlış olup Osmanlı toplumunda aslolan tek eşliliktir. Buna karşın sınırlı sayıda da olsa çok eşli erkeklere rastlandığı görülmektedir.

Thisstudy is about polygamy which is expressed as teaddüd-i zevcât in society of the Ottoman of 18th century and reflects condition of a man having more than one wife at the same time. The main source of research on determination of thistype of marriages in the Ottoman family is estate records contained in the Ottomans hari are gisters. In this context, in this study, polygamy is discussed via estate records contained in the Ottomans hari are gisters belonging to Ankara, Bursa, Edirne, Galata, Antep and Konya of 1699-1728. This thesis consists of introduction partand three chapters. In the introduction part, it was informed about polygamy and estate register sands hari are gisters which includes court records. It's been mentioned concept of polygamy and marriage in historical process in the first part. In these condpart, after polygamy and marriage in ottoman society was explained, in the third part, which is thelastpart, polygamy was examined separately in registries of sharia registers belonging to Ankara, Bursa, Edirne, Galata, Antep and Konya. In the conclusion part, an overall assessment was made on results in the thesis on polygamy in the Ottoman Empire. Based on the data specific to the book sexamined in the study, it is understood that in the Ottoman legal system implemented within the framework of Islamic law, the institution of polygamy was a practice that wa sonly allowed in case of necessity, and that this permission was subject to the condition of justice between the spouses. In other words, the approaches that polygamy was common in the Ottoman family are wrong, and monogamy is the main thing in the Ottomans ociety. On the other hand, it is seen that polygamous men are encountered, albeit in limited numbers.