Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan dinleme etkinliklerinin değerlendirilmesi: Hayat Boyu Türkçe 1-2-3 (6-12 yaş) seti örneği

Abstract

Küçük yaş gruplarına yabancı dil olarak Türkçenin etkili bir şekilde öğretilmesi amaçlanıyorsa; öncelikle hedef kitlenin gelişimsel özelliklerinin dikkate alındığı ve dinleme becerisinin ağırlıklı olduğu ders kitaplarının geliştirilmesi büyük önem arz etmektedir. Küçük yaşlardan itibaren çevresindeki yaşantıları anlamlandırmak için dinleme becerisine yönelen çocukların dinleme becerilerinin geliştirilmesi; diğer dil becerilerine temel oluşturması açısından önemlidir. Dinleme becerisini geliştirmenin yolu da dinleme etkinliklerinin sayısının artırılması, etkinlik türlerinin çeşitlendirilmesi ve sunulan içeriğin yaş seviyesine uygun olarak verilmesinden geçmektedir. Yaş aralığı olarak oyun yoluyla öğretime elverişli olan küçük yaş gruplarına ders kitapları hazırlanırken kitabın; günlük yaşamın, canlandırma, oyun ve sosyal etkileşimin yoğun olduğu etkinliklerle tasarlanmış olmasına dikkat edilmelidir. Bu konunun tercih edilmesinin amacı Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi alanında eksik olduğu düşünülen küçük yaş gruplarına öğretim konusunda alandaki diğer araştırmalardan farklılaşmasına dikkat çekmektir. Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü ve Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi Projesi (PIKTES) tarafından proje kapsamında bulunan yabancı uyruklu küçük yaş gruplarına Türkçe öğretmek için kullanılan ders kitabı niteliğindeki "Hayat Boyu Türkçe 1-2-3 (6-12 Yaş)" öğretim setinde yer alan; dinleme etkinliklerinin incelenmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Araştırmada dinleme etkinlik türleri değerlendirilmiş, dinleme etkinliklerinin oransal dağılımları yapılmış ve dinleme stratejileri analiz edilerek dinleme aşamalarında kullanılan etkinlik türleri incelenmiştir. Kitaplar nitel araştırma yaklaşımlarından doküman incelemesi yoluyla analiz edilmiş ve bulgular toplanarak tümevarım yapılmıştır. Çalışmanın dokümanlarını "Hayat Boyu Türkçe 1-2-3 (6-12 Yaş)" seti içerisinde bulunan 3 öğrenci kitabı, 3 çalışma kitabı ve 1 öğretmen kılavuz kitabı oluşturmaktadır. Toplam 73 tane dinleme etkinliğine yer verilmiş ve 132 dinleme aşaması etkinliği incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda öğrenci kitaplarının ilkinde dinleme etkinliklerinin yoğun olarak verilmesinden dolayı dinleme becerisine önem verilirken ikinci öğrenci kitabında ihmal edildiği ve üçüncü öğrenci kitabında geliştirilmesi gerektiği saptanmıştır. Analizi yapılan dinleme aşamalarından en çok dinleme sonrası etkinliklerine yer verilirken; dinleme öncesi ve dinleme esnası etkinliklerinin, dinleme sonrası etkinliklerine göre geride kaldığı görülmüştür. Dinleme etkinlikleri aşamalı bir şekilde verilmemiş ve dengeli bir dağılım göstermemiştir. Araştırmaya konu olan sette genel olarak dinleme etkinlikleri iletişimsel yöntem göz önünde bulundurularak düzenlenmiştir. Dil öğretimi küçük yaş gruplarına yapılıyorsa; dinleme etkinliklerinin sayısal olarak artırılması, dinleme etkinlik türlerinin zenginleştirilmesi, nitelik olarak geliştirilmesi ve dinleme etkinliklerinin aşamalı olarak düzenlenmesi; Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde dinleme becerisine önemli katkılar sunacaktır.

If teaching Turkish as a foreign language effectively to early age groups, is aiming, firstly, it is very important to develop coursebooks that considered the progressional qualifications and listening skills of the target group. It is significant to improve the listening skills of children who tend to interpret the world around them by listening since their childhood. The way of improving the listening skills is whether to increase the number of listening activities or vary the type of activities or give the content presented appropriately due to age standards. It should be paid attention to that the book is designed with intense activities in which there are daily life routines, dramas, plays, and social interaction while preparing the coursebooks for the early age groups who are suitable to teach through plays. The aim of choosing this topic is to draw attention that it changes that teaching Turkish as a foreign language to early age groups is thought inadequate. To examine the listening activities of "Turkish for life 1-2-3 (6-12 Ages)" that is used as a coursebook to teach the foreign early age groups, which is found in the scope of the "Project on Promoting Integration of Syrian Kids into the Turkish Education System (PIKTES)" by the Ministry of Education, generates the aim of this study. Throughout the study, listening activity types were evaluated, proportional distributions of the listening activities were prepared, and the activity types that are used at the stages of listening were examined by analyzing the listening strategies. The books were analyzed through qualitative research approaches by using the way of examining the documents. The books were analyzed through qualitative research approaches by using the way of examining the documents. The documents of the study are comprised of 3 student books, 3 workbooks, and 1 teacher guide book that are found in the "Turkish for life 1-2-3 (6-12 Ages)" 73 listening activities took place and 132 listening stages were examined in total. As a result of those examines, the first book was found impressive because the listening activities were given place frequently. It is neglected in the second book and it is determined that should be improved in the third book. It is observed that the post-listening activities, which are mostly included among the analyzed listening stages, overtook the pre-listening activities and during-activities. The listening activities were not applied in incrementally, so it doesn't demonstrate an even distrubition. The listening activities were generally organized by considering the communicative method, in the set, which is the subject of the research. If the language teaching is being applied to early age groups, improving as qualification and organizing the activities incrementally will contribute to the listening skills of teaching Turkish as a foreign language.