Türkçenin erken yaşta yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan ders kitaplarının dil becerileri bağlamında incelenmesi

Abstract

Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi gittikçe yaygınlaşmakta ve bugün Türkçe erken yaştaki bireylere de yabancı dil olarak öğretilmektedir. Bu öğretim faaliyetlerinin en temel materyalleri de ders kitaplarıdır. Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin temel hedefi; öğrencilerin Türkçeyi kullanarak dinleme/izleme, okuma, konuşma ve yazma etkinliklerini nitelikli bir biçimde gerçekleştirebilmesini sağlamaktır. Dolayısıyla Türkçenin erken yaşta yabancı dil olarak öğretimi için hazırlanmış ya da hazırlanacak ders kitaplarının bu hedefi yerine getirebilir bir nitelik taşıması beklenmektedir. Bu çalışmada Türkçenin erken yaşta yabancı dil olarak öğretimi için hazırlanmış ders kitapları dil becerileri bağlamında incelenmiş ve bu kitapların dil becerilerine ne ölçüde yer verdikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada Yunus Emre Enstitüsü tarafından 6-9 yaş aralığındaki çocuklara yönelik hazırlanmış Çocuklar İçin Türkçe (ÇİT)-1 ve Çocuklar İçin Türkçe (ÇİT)-2 ders kitapları ile Bahçeşehir Üniversitesi TÜRKMER tarafından 7-11 yaş aralığındaki çocuklara yönelik hazırlanmış Yeni Dünyam Türkçe (YDT)-1 ve Yeni Dünyam Türkçe (YDT)-2 ders kitapları incelenmiştir. Kitapların incelenmesinde doküman analizi yöntemi ve tarama tekniğinden faydalanılmıştır. Ders kitaplarında yer verilen etkinlikler, ilişkili oldukları dil becerilerine (dinleme/izleme, okuma, konuşma, yazma) göre sınıflandırılmış ve elde edilen verilerden hareketle dil becerilerinin kitaplardaki dağılımları, sayısal ifadelere dökülmüştür. Çalışmanın bulgularına göre, Çocuklar İçin Türkçe (ÇİT)-1 ve Çocuklar İçin Türkçe (ÇİT)-2 ders kitaplarının dinleme ve konuşma becerilerine yönelik hazırlandığı, bu kitaplarda okuma ve yazma becerilerine yönelik etkinliklere ise hiç yer verilmediği tespit edilmiştir. Yeni Dünyam Türkçe (YDT)-1 ders kitabında en fazla okuma becerisine yönelik etkinliklere yer verildiği görülmüştür. Dağılım olarak ikinci sırada dinleme, üçüncü sırada konuşma ve dördüncü sırada yazmanın olduğu belirlenmiştir. Yeni Dünyam Türkçe (YDT)-2 ders kitaplarında da en fazla okuma becerisine yönelik etkinliklere yer verildiği görülmüştür. Bu kitapta dağılım olarak ikinci sırada dinleme, üçüncü sırada yazma ve dördüncü sırada da konuşmanın olduğu belirlenmiştir. Çocuklar İçin Türkçe (ÇİT)-1, Çocuklar İçin Türkçe (ÇİT)-2; Yeni Dünyam Türkçe (YDT)-1, Yeni Dünyam Türkçe (YDT)-2 ders kitapları Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi'nde yer verilen basamaklar kümesinden A1 seviyesinin kazanımlarına yönelik hazırlanmıştır. Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi'nde A1 seviyesinin kazanımları dinleme, okuma, konuşma ve yazma becerilerine yönelik temel seviyedeki becerileri kapsamaktadır. Ayrıca Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi'nde dört temel dil becerisinin dengeli biçimde kazandırılması hedeflenmektedir. Bu doğrultuda söz konusu kitaplarda dil becerilerine dengeli biçimde yer verilmediği ve bu açıdan da kitapların Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi'ne uygun olmadıkları belirlenmiştir. Öte yandan Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi için hazırlanmış ders kitaplarının incelenmesine yönelik akademik çalışmaların sonuçları ile bu çalışmanın sonucu kıyaslanmış ve Türkçenin erken yaşta yabancı dil olarak öğretimi için faydalanılacak ders kitaplarının taşıması gereken özellikler konusunda önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Türkçenin erken yaşta yabancı dil olarak öğretimi, ders kitapları, dil becerileri, dinleme, okuma, konuşma, yazma, dil edinimi, Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi, Çocuklar İçin Türkçe (ÇİT), Yeni Dünyam Türkçe (YDT).

The teaching of Turkish as a foreign language is becoming more and more widespread and currently Turkish is being taught to young learners. Naturally, the basic materials used for this teaching activity is textbooks. The main purpose of teaching Turkish as a foreign language is so that students will be able to listen, read, speak and write effectiely in Turkish. Therefore textbooks aimed at teaching Turkish to young learners at an early age are expected to fullfill this purpose. In this study textbooks designed to teach Turkish to young learners have been analysed in terms of the four skills. For the purpose of this research two textbooks: Çocuklar İçin Türkçe (ÇİT)-1 and Çocuklar İçin Türkçe (ÇİT)-2 written by the Yunus Emre Institute aimed at children between 6 and 9 and Yeni Dünyam Türkçe (YDT)-1 and Yeni Dünyam Türkçe (YDT)-2 written by Bahçeşehir University TÜRKMER aimed at children between 7 and 11 have been evaluated. The Document Analysis Method and Scanning techniques have been used in this study. The activities in the textbooks have been classified according to their related skills (listening, reading, speaking and writing) and the data obtained has been quantified according to the distribution of skills in the books. With respect to the findings of the study, it has been established that Çocuklar İçin Türkçe (ÇİT)-1 and Çocuklar İçin Türkçe (ÇİT)-2 have been designed with the aim of developing listening and speaking skills and that no tasks have been included to develop reading and speaking skills. As for Yeni Dünyam Türkçe (YDT)-1, it has been determined that the largest number of activities were aimed to develop the skill of reading. The listening activities in the book were found to be the second largest in number, followed by speaking in third place and writing in fourth place. In Yeni Dünyam Türkçe (YDT)-2, the highest number of activities were allocated to developing reading skill. The distribution of tasks in this textbook were as follows: listening skills came in second place followed by writing in third, and speaking in fourth place. Çocuklar İçin Türkçe (ÇİT)-1, Çocuklar İçin Türkçe (ÇİT)-2; Yeni Dünyam Türkçe 1, Yeni Dünyam Türkçe 2 textbooks are prepared for the acquisition of A1 level from a set of steps in the Common European Framework of Reference for Languages. In the Common European Framework of Reference for Languages, the achievements of level A1 include basic skills for listening, reading, speaking and writing. It is also intended to present the Common European Framework of Reference for Languages in the selection of four key language skills. It is determined that they do not comply with the Common European Framework of Reference for Languages. On the other hand, the results of the academic studies aimed at examining the textbooks prepared for teaching Turkish as a foreign language were compared with the results of this study and suggestions were made about the characteristics of the textbooks to be used for teaching Turkish as a foreign language at an early age. Keywords: teaching Turkish as a foreign language at an early age, textbooks, language skills, listening, reading, speaking, writing, language acquisition, Common European Framework of Reference for Languages, Çocuklar İçin Türkçe (ÇİT), Yeni Dünyam Türkçe (YDT).