Sevim Burak, Ferit Edgü ve Murathan Mungan'ın küçürek öykülerinde anlatı ve okur

Abstract

Çağdaş Türk edebiyatında 1980'li yıllardan bugüne kadar okurun beklenti ufkunu karşılayan küçürek öykü, bağımsız bir alt tür olarak varlığını sürdürmektedir. Sevim Burak ve Ferit Edgü, türün öncü yazarları arasında kabul edilirken Murathan Mungan, kendine özgü üslubuyla türe yeni bir ses getirmiştir. Sevim Burak'ın Afrika Dansı ve Palyaço Ruşen'i; Edgü'nün Binbir Hece, Doğu Öyküleri, İşte Deniz, Maria, Do Sesi, Avara Kasnak, Nijinski Öyküleri ve Yolun Gittiği Yer adlı kitapları; Murathan Mungan'ın Kibrit Çöpleri türün özelliklerini yansıtan dikkate değer öykülerden oluşmaktadır. Bununla birlikte, Türk edebiyatında küçürek öykü çalışmalarına sıklıkla konu olan bu eserlerin yeterince kapsamlı bir şekilde incelenmediği gözlemlenmiştir. Bu tezin ana varsayımı, küçürek öykünün bütüncül olarak anlamlandırılabilmesi için artistik ve estetik uçların bir arada değerlendirilmesi gerekliliğidir. Bu kapsamda, tezde ilk olarak küçürek öykü üzerine kuramsal tartışmalar gözden geçirilerek hem metin çözümlemesine hem de okur yorumuna bir arada başvurulmasının gerekliliği tartışılmıştır. Ardından, anlatıcının ve okurun rolünün belirlenmesi amacıyla söz konusu yazarların tüm kitaplarında yer alan küçürek öyküler, yapısalcılık ve alımlama estetiği ekseninde çözümlenmiştir. Yapısalcılık bağlamında yapılan inceleme, anlatıcı tiplerini belirlemeye olanak sağlamış ve anlatıdaki boşlukları görünür kılmıştır. Sonra, bu boşluklar aracılığıyla yazar tarafından anlatıya dâhil edilen okurun rolü, alımlama estetiği ekseninde değerlendirilmiştir. Sonuçta Burak, Edgü ve Mungan'ın küçürek öykülerini yorumlamak için ne yazarın niyetinin ne edebî metnin sesinin ne de okurun keyfî yorumunun tek başına yeterli olduğu anlaşılmıştır. Böylece, bir küçürek öykünün ancak yazar-metin-okur üçgeninde anlam kazanacağı ortaya koyulmuştur.

Flash fiction, also known as short short story, which meets Turkish readers' horizon of expectation from the 1980s onward, exists as an independent sub-genre in contemporary Turkish literature. Sevim Burak and Ferit Edgü have been accepted as the pioneering writers of the genre while Murathan Mungan has brought a new voice to it through his distinctive style. Sevim Burak's Afrika Dansı (African Dance) and Palyaço Ruşen (Ruşen, the Clown); Edgü's Binbir Hece (A Thousand and One Syllables), Doğu Öyküleri (East Stories), İşte Deniz, Maria (Here, the Sea, Maria), Do Sesi (The C Sound), Avara Kasnak (Idler), Nijinski Öyküleri (Stories of Nijinski) and Yolun Gittiği Yer (Where the Road is Headed); Murathan Mungan's Kibrit Çöpleri (Matchsticks) consist of remarkable pieces that reflect the characteristics of the genre. Although flash fiction research in Turkish literature refers amply to those works, one can observe that they are understudied in terms of theory and textual analysis. The main hypothesis of this study is that for a holistic interpretation of flash fiction it is necessary to consider the artistic and the aesthetic poles together. Within this scope, the thesis first reviews the theoretical discussions on flash fiction and argues the necessity of appealing to both textual analysis and reader's response. Secondly, in order to distinguish the roles of the narrator and the reader, it analyzes all of the stories in the aforementioned books according to the methods of structuralism and reception aesthetics. The structuralist reading has revealed the typology of the narrator and shed light on the narrative gaps. Then, the role of the reader, integrated into the narrative by the author through these gaps, has been evaluated on the axis of reception aesthetics. In conclusion, it is understood that neither the author's intention nor the voice of the text nor the arbitrary interpretation of the reader is single-handedly sufficient to interpret the stories of Burak, Edgü, and Mungan. Thus, it was determined that the meaning of a flash fiction can only be comprehended within the author-text-reader triangle.