İhracata dayalı büyüme hipotezine yeni bir yaklaşım: Türkiye ekonomisi üzerine sektörel bir uygulama

Abstract

İhracata dayalı büyüme hipotezi, ihracatla büyüme arasındaki nedensel ilişkinin yönünün ihracattan büyümeye doğru olduğunu kabul etmektedir. Üretim fonksiyonlarına ihracatı ekleyerek bu ilişkinin geçerliliğini test eden ampirik çalışma sayısı her geçen gün artmaktadır. Bununla birlikte, literatürde ihracata dayalı büyüme hipotezi üzerine yapılan çalışmalar genellikle makro bazda bulgular sunmaktadır. Mikro boyutta olan çalışmalar ise göreceli olarak daha az sayıdadır ve çoğunlukla ihracata dayalı büyüme hipotezinin geçerliliğini ana sektörler kapsamında test etmektedir. Bu noktadan hareketle tezin amacı, Türkiye'de 2000-2015 döneminde sektörel ihracatın ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin analiz edilmesidir. Bu doğrultuda, 8 sektöre ait üçer aylık veri kullanılarak kurulan ampirik modeller hem panel veri hem de zaman serisi yöntemleriyle tahmin edilmiştir. Panel veri analizinde panel zaman serilerine ait katsayıları tahmin etmek için geliştirilen Ortalama Grup (MG) tahmincisinden elde edilen bulgular ile zaman serisi analizinde eşbütünleşme vektörünü tahmin etmek için geliştirilen Tam Düzeltilmiş En Küçük Kareler (FMOLS) ve Dinamik En Küçük Kareler (DOLS) tahmincilerinden elde edilen bulgular birbirine oldukça benzerdir. Panel veri analizi kapsamında havuzlanmış panel için elde edilen bulgular Türkiye'de ihracata dayalı büyüme hipotezinin geçerli olduğuna işaret etmektedir. Mikro bazdaki bulgular ise ihracata dayalı büyüme hipotezinin: (i) tarım ve ormancılık, (ii) balıkçılık, (iii) madencilik ve taşocakçılığı, (iv) imalat sanayi, (v) elektrik, gaz ve su ve (vi) toptan ve perakende ticaret sektörlerinde geçerli olduğunu; (i) gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri ve (ii) diğer sosyal, toplumsal ve kişisel hizmetler sektörlerinde geçerli olmadığını göstermektedir. Büyümeye en çok katkı sağlayan sektörlerin ise (i) tarım ve ormancılık, (ii) madencilik ve taşocakçılığı ve (iii) imalat sanayi olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: ihracat; ekonomik büyüme; İhracata Dayalı Büyüme Hipotezi;Türkiye; panel veri analizi; zaman serisi analizi.

The export-led growth hypothesis suggests that the direction of causal relationship between exports and growth is from exports to growth. The number of the empirical studies that augment production functions with exports have grown steadily. In addition, studies on export-led growth hypothesis in the literature have frequently presented evidences at the aggregate level. The number of the studies at the disaggregate level are relatively limited and have largely tested the existence of export-led growth hypothesis in the case of major sectors. Inspired from this point, the aim this dissertation is to examine the impact of sectoral exports on economic growth in Turkey over the period 2000-2015. To this end, empirical models arised herein are estimated using both the time series and panel data techniques in which quarterly data are gathered for 8 sectors. The results obtained from the Mean Group (MG) estimator which has been developed in order to estimate the slope coefficients in panel data framework are very similar to those from the Fully Modified Ordinary Least Squares (FMOLS) and Dynamics Ordinary Least Squares (DOLS) estimators which have been developed in order to estimate the cointegrating vector in time series analysis. Findings in the case of the pooled panel obtained from panel data framework indicate the validity of export-led growth hypothesis in Turkey. Disaggregated evidences, on the other hand, reveal the validity of export-led growth hypothesis in the case of (i) agriculture and forestry, (ii) fishing, (iii) mining and quarrying, (iv) manufacturing, (v) electricity, gas and water supply, and (vi) wholesale and retail trade while it is found to be invalid in the case of the (i) real estate, renting and business activities, and (ii) other community, social and personal service activities. The sectors that have the highest growth contributions are listed as follows: (i) agriculture and forestry, (ii) mining and quarrying, and (iii) manufacturing. Key Words: export; economic growth; Export-Led Growth Hypothesis; Turkey;panel data analysis; time series analysis