Eğitimde fırsat eşitliğinde bir toplumsal etmen: Cinsiyet

Abstract

Eğitim, bir ülkenin ve milletin refahı için en önemli etmenlerden biridir. Bu nedenle eğitim herkes için eşit olmalı ve bu eşitliğin sağlanabilmesi için çaba gösterilmelidir. Ancak ülkemizde istatistiki verilere bakıldığında eğitim alanında birçok fırsat eşitsizliği yaşandığı görülmektedir. Bu araştırmanın amacı eğitimde fırsat eşitliğini engelleyen etmenlerden biri olan toplumsal etmenler özelinde cinsiyet eşitsizliğini inceleyip, analiz edip ve yorumlayıp çözüm önerileri sunmaktır. Araştırmada bu eşitsizliğe maruz kalmış olan bireylerin yaşantıları ve eğitimde fırsat eşitliği ile ilgili algıları temel alınmak istenmiş ve nitel araştırma yöntemlerinden olan derinlemesine görüşme tekniği kullanılmıştır. Kartopu örneklem tekniğiyle ulaşılan katılımcılara yarı yapılandırılmış teknikle hazırlanmış olan 14 soru yöneltilmiştir. Bu sorulara ek olarak katılımcıların hikayelerini daha derinlemesine öğrenebilmek için görüşme sırasında sondaj sorular eklenmiştir. Verilerin elde edilmesi sürecinde, not alma ve katılımcıların izinleri dahilinde ses kaydı alınmıştır. Öncelikle katılımcılara eğitimlerinin bitiş nedenlerine dair sorular yöneltilmiştir, sonrasında ise yaşamları süresinde bu eğitim yoksunluğu nedeniyle yaşamış oldukları, eksikliğin hissedildiği durumlar öğrenilmiştir. Ayrıca katılımcılara son olarak ülkemizde eğitimde fırsat eşitliğine dair düşünceleri ve eşitsizlik durumunda alınabilecek önlemlere dair düşünceleri sorulmuştur. Elde edilen veriler çerçevesinde katılımcıların öncelikle cinsiyetleri ve ekonomik nedenler öne sürülerek eğitim haklarından yoksun bırakıldıklarını göstermiştir. Eğitim hayatı sonlandıktan sonra (kız veya erkek) çok küçük yaşlarda çalışmaya mecbur bırakılan katılımcıların olması, aynı yaşlarda olup eğitimine devam eden çocukların varlığıyla birlikte eğitimde fırsat eşitsizliği olduğunu kanıtlar niteliktedir. Fırsat eşitsizliğinin en temel nedeni olarak, ebeveynlerin özellikle kız çocuklarına başlarına kötü bir şey gelir veya ayıplanma korkusunu, erkek çocuklarına ise ekonomik nedenleri gösterdikleri görülmüştür.

Education is one of the most important factors for the well-being of a country and a nation. For this reason, education should be equal for everyone and efforts should be made to ensure this equality. However, when we look at the statistical data in our country, it is seen that there are many inequality of opportunity in the field of education. The aim of this research is to examine, analyze and interpret gender inequality in terms of social factors, which is one of the factors that prevent equality of opportunity in education, and to offer solutions. In the research, it was aimed to take the perceptions of the individuals exposed to this inequality about their experiences and equal opportunities in education as a basis and the in-depth interview technique, which is one of the qualitative research methods, was used. The participants who were reached with the snowball sampling technique were asked 14 questions prepared with the semi-structured technique. In addition to these questions, drilling questions were added during the interview to learn more deeply about the participants' stories. In the process of obtaining the data, the recording was taken with the permission of the participants and taking notes. First of all, the participants were asked questions about the reasons for the end of their education, and then the situations they experienced due to this lack of education during their lives and the situations in which the deficiency was felt were learned. In addition, the participants were asked about their thoughts on equality of opportunity in education in our country and their thoughts on the measures that can be taken in case of inequality. Within the framework of the data obtained, it was shown that the participants were deprived of their right to education primarily on the grounds of gender and economic reasons. The fact that there are participants who are forced to work at a very young age after the end of education (girl or boy) is the greatest evidence of inequality of opportunity in education, together with the presence of children of the same age who continue their education. As the main reason for inequality of opportunity, parents have been shown to show the fear of something bad happening to them or to be condemned, especially to girls, and economic reasons to their boys.