Stratejik esnekliğin örgütsel çift yetenekliliğe olan etkisinde rekabet stratejilerinin rolü: Yiyecek içecek işletmelerinde bir araştırma

Abstract

Bu tezin amacı stratejik esnekliğin örgütsel çift yetenekliliğe olan etkisinde rekabet stratejilerinin düzenleyici rolünü, Nevşehir il sınırları içinde yer alan yiyecek içecek işletmeleri örneğinde belirlenmesidir. Araştırma için gerekli olan verilerin elde edilmesinde anket formu kullanılmıştır. Nevşehir il sınırları içerisinde bulunan en az beş çalışanı olan restoran işletmelerinin üst düzey bir yöneticisi ile görüşülerek gerekli veriler elde edilmiştir. Araştırma modelin tahmin değişkeni; stratejik esneklik ve iki alt boyutu olan kaynak esnekliği ve koordinasyon esnekliğidir. Sonuç değişkeni olarak ele alınan örgütsel çift yeteneklilik ise yine keşfetme stratejisi ve kullanma stratejisi olmak üzere iki boyuttan oluşmaktadır. Düzenleyici değişken olarak modele dahil edilen rekabet stratejileri ise kuramsal olarak maliyet liderliği, farklılaştırma ve odaklanma olmak üzere üç boyuttan oluşmasına rağmen yapılan analizler sonucunda maliyet liderliği ve farklılaşma olmak üzere iki boyut olarak ele alınmıştır. Düzenleyicilik etkisi ise process macro ile test edilmiştir. Düzenleyici değişken olarak iki boyutta ele alınan rekabet stratejilerinden maliyet liderliği stratejisinin stratejik esneklik ile örgütsel çift yeteneklilik arasındaki ilişkide hiçbir boyutta (stratejik esnekliğin örgütsel çift yetenekliliğe olan etkisinde, kaynak esnekliğinin keşfetme stratejisine olan etkisinde, kaynak esnekliğinin kullanma stratejisine olan etkisinde, koordinasyon esnekliğinin keşfetme stratejisine olan etkisinde ve koordinasyon esnekliğinin kullanma stratejisine olan etkisinde) düzenleyici etkisine rastlanmamıştır. Odaklanma stratejisinin ise stratejik esnekliğin örgütsel çift yetenekliliğe olan etkisinde, kaynak esnekliğinin keşfetme stratejisine olan etkisinde ve kaynak esnekliğinin kullanma stratejisine olan etkisinde düzenleyici rolü bulunmaktadır. Ancak koordinasyon esnekliğinin keşfetme stratejisi olan etkisinde ve koordinasyon esnekliğinin kullanma stratejisine olan etkisinde odaklanma stratejisinin düzenleyici rolü bulunmamaktadır. Yapılan bu araştırmanın sonuçlarına göre ilgili örneklemde maliyet liderliği stratejisinin stratejik esnekliğin örgütsel çift yetenekliliğe olan etkisinde düzenleyici rolünün olmadığı tespit edilmiştir. Stratejik esnekliğin örgütsel çift yetenekliliğe olan etkisinde odaklanma stratejisinin düzenleyici rolü ise kısmen kabul edilmiştir.

The purpose of this thesis is; to determine in the sample of the food and beverage businesses located in the province of Nevşehir, the role of competitive strategies in the effect of strategic flexibility on ambidexterity. The questionnaire form was used to obtain the data required for the research. Necessary data were obtained by discussing a senior manager of restaurant businesses with at least having five employees located within the provincial borders of Nevşehir. The independent variable of the research model is; strategic flexibility and its two dimensions are resource flexibility and coordination flexibility. Ambidexterity, which is considered as the outcome variable, consists of two dimensions, exploration and exploitation. Although the competitive strategies included in the model as a moderator variable theoretically consist of three dimensions as cost leadership, differentiation and focus, as a result of the analyzes made, it has been handled as two dimensions as cost leadership and differentiation. The moderating effect was tested with the process macro. The cost leadership strategy, one of the competitive strategies, which is considered in two dimensions as a moderator variable, has not been found to have a moderating effect in any dimension on the relationship between strategic flexibility and ambidexterity (the effect of strategic flexibility on ambidexterity, the effect of resource flexibility on exploration strategy, the effect of resource flexibility on strategy of exploitation, the effect of coordination flexibility on exploration strategy, and the effect of coordination flexibility on strategy of exploitation). The focus strategy has a moderating role in the effect of strategic flexibility on ambidexterity, resource flexibility on exploration strategy, and resource flexibility on exploitation strategy. However, the focus strategy does not have a moderating role in the effect of coordination flexibility on the exploration strategy and on the effect of coordination flexibility on the exploitation strategy. According to the results of this research, it was detected that the cost leadership strategy did not have a moderating role on the effect of strategic flexibility on ambidexterity in the related sample. The moderating role of the focus strategy in the effect of strategic flexibility on ambidexterity has been partially accepted.