Ekonomik büyüme ve kurumsal yapı ilişkisinin Kurumsal İktisat yönünden değerlendirilmesi: Avrupa Birliği örneği

Abstract

Kurumlar toplumun temelini oluşturmakta ve toplumsal ilişkilerin düzenini sağlamaktadır. Kurumların ülkelerin ekonomik performanslarını etkilediğini gösteren çok sayıda çalışma bulunmaktadır. Kurumların ekonomiye etkileri ise ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilmektedir. Bu noktada hangi ülkede hangi kurumların etkisinin olduğu ve bu kurumların ne tür etkilerinin bulunduğunun belirlenmesi önemli bir husus olarak ön plana çıkmaktadır. İyi kurumların ülkelerin ekonomik büyümelerini olumlu etkilenmesi ve kötü kurumların da olumsuz etkilerinin olması mümkündür. Kurumların belirsizliği azaltması, hukukun üstünlüğü ve mülkiyet haklarının korunması, siyasi istikrarın sağlanması ve yatırımlar için uygun/güvenilir ortam yaratması ile oluşan zeminin ekonomilerin performansını ve dolayısıyla ekonomik büyümeyi olumlu etkilemesi muhtemeldir. Kurumsal İktisat, kurumların iktisadi açıdan önemine vurgu yapmaktadır. Bu açıdan Kurumsal İktisat ekonomiyi kurumsallaşmış bir süreç olarak görmektedir. Günümüzde de Kurumsal İktisat kapsamında çalışmalarına devam eden iktisatçılar bulunmaktadır. Kurumlar ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi inceleyen araştırmalar son dönemlerde giderek artmıştır. Söz konusu ilişkiyi Avrupa Birliği özelinde inceleyen çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Ekonomik büyüme ve kurumsal yapı arasındaki ilişkinin Kurumsal İktisat yaklaşımları bağlamında değerlendirilmesinin amaçlandığı bu teze, Avrupa Birliği ve birliğe aday ülkelerde kurumsal yapının bütüncül bir yaklaşımla ele alınmasıyla özgünlük kazandırılmıştır. Bu amaçla 2002-2018 dönemine ait yıllık veriler kullanılarak Avrupa Birliği ve Avrupa Birliği'ne aday ülkelerin dahil edildiği farklı modeller oluşturulmuştur. Kurumsal yapıyı temsilen literatürde sıklıkla tercih edilen göstergelerden veri mevcudiyeti ve çalışmanın yöntemine uygun olan göstergeler kullanılarak panel Granger Nedensellik analizi yapılmıştır. Buna göre elde edilen bulgular en genel hali ile değerlendirildiğinde Avrupa Birliği ve Avrupa Birliği'ne aday ülkelerde, ekonomik büyüme ve kurumsal yapı arasında bir Granger Nedensellik ilişkisi olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda kurumsal yapının ekonomik büyümeyi etkilediği ve ekonomik büyümenin de kurumsal yapı üzerinde etkisinin olduğu söylenebilir.

Institutions form the basis of society and provide the order of social relations. There are many studies showing that institutions affect the economic performance of countries. The effects of institutions on the economy may vary from country to country. At this point, it is an important issue to determine which institutions have influence in which country and what kind of effects these institutions have. Good institutions are likely to affect the economic growth of countries positively, and bad institutions are likely to have negative effects. It is likely that institutions will positively affect the performance of economies and thus economic growth by forming a basis for reducing uncertainty, protecting the rule of law and property rights, ensuring political stability and providing a suitable/safe environment for investments. Institutional Economics emphasizes the economic importance of institutions. In this respect, for Institutional Economics, the economy is an institutionalized process. Today, there are economists who continue their studies within the scope of Institutional Economics. Studies examining the relationship between institutions and economic growth have increased in recent years. There are various studies examining this relationship in the European Union. This thesis, in which the relationship between economic growth and institutional structure is aimed to be evaluated in the context of institutional economics approaches, has gained originality by considering the institutional structure in a holistic approach in the European Union and candidate countries. For this purpose, using the annual data of the 2002-2018 period, different models were created including the European Union and candidate countries for membership of the European Union. Panel Granger Causality analysis was conducted with the indicators that are suitable for the method of the study and the availability of data, which are frequently preferred indicators in the literature, representing the institutional structure. Accordingly, when the findings are evaluated in its most general form, it shows that there is a Granger causality relationship between economic growth and institutional structure in the European Union and candidate countries for membership of the European Union. In this context, it can be said that the institutional structure affects the economic growth and the economic growth has an effect on the institutional structure.