Özet:
Türkiye’de farklı dönemlerde yaşanan birçok gelişme batı basınının ilgisini çekmiştir. Tarihler 27 Mayıs 1960’ı gösterdiğinde dış basın bu kez, cumhuriyet tarihinde
yaşanan ilk askeri darbe için dikkatini Türkiye üzerine çevirmiştir. Darbe ile ilgili
verilen ilk haberlerin batı basınında nasıl yansımalar gösterdiği çalışmamızın temel
argümanını oluşturmuştur. Bu açıdan ele alındığında, batı basını üzerinden uluslararası kamuoyunun 27 Mayıs Darbesi’ne bakış açısının ortaya konulması özelinde bir
açığın kapatılması hedeflemiştir.
Geçmiş yıllara ait gazete arşivlerine açık erişim sağlayan ülkeler ve devlet kütüphaneleri tespit edilmiştir. Bu sayede batı basınında yer alan yaklaşık 500 farklı gazete
taranmış, bu gazetelerden 27 Mayıs Darbesi’ni haberleştiren yaklaşık 100 farklı gazete tasnif edilmiş, içerisinden benzer haberler yapan gazeteler ayıklanmış ve özgün
haberler çalışmaya eklenmiştir.
ABD başta olmak üzere İngiltere, Fransa, Almanya, İspanya, İtalya basını Türkiye’de gerçekleşen darbe haberlerini 27 ve 28 Mayıs tarihlerinde haberleştirmişlerdir.
Özellikle İstanbul, Atina ve Türkiye’ye komşu ülkelerde görev yapan Amerikan haber
ajansları üzerinden batı basınına darbe haberleri servis edilmiş, United Press International (UPI) ve Associated Press (AP) ajansları dünya gazetelerine Türkiye’deki
bilgileri aktarmışlardır. Darbe haberlerinde yabancı gazeteler genellikle benzer bir
dil kullanmışlardır. Buna göre haberlerde önce darbeye giden süreçten bahsedilmiş,
darbe günü ile ilgili bilgiler aktarılmıştır. Bununla birlikte haberlerde ön plana çıkan
en önemli nokta darbe bildirisi olmuş, haberlerin neredeyse tamamında darbe bildirisine ayrıntılı bir biçimde yer verilmiştir. Ayrıca cunta yönetimi tarafından yapılan
NATO ve CENTO gibi uluslararası bütün ittifaklara ve taahhütlere bağlı kalınacağı
açıklaması haberlerin ana eksenini oluşturmuştur. Bunun yanında genellikle manşet
ve sür manşetten verilen haberlerde Başbakan Adnan Menderes’in fotoğraflarının
yanı sıra darbe gününe ait tank ve asker fotoğrafları da sıkça kullanılmıştır.
