XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin yetiştirdiği en büyük bilim
adamlarından biri olan Ahmed Cevdet Paşa, içinden çıktığı topluma bilim
adamlığının yanında devlet adamı olarak da büyük hizmetlerde bulunmuştur.
Yetiştiği dönemi iyi tahlil etmiş ve karşılaştığı problemlerle ilgili çözümler üretmeye
çalışmıştır. Kabiliyeti ve çalışkanlığı ile döneminde önemli görevlerde bulunmuştur.
İstanbul’da bulunduğu sırada saray ve İstanbul’un problemlerini, İstanbul dışına
çıktığı zaman da taşranın problemlerini gözlemlemiştir. Bu gözlemlerinin bir
kısmını da Ma’ruzât adlı eserinde yazmıştır. Burada Osmanlı Devleti’nin Tanzimat
Fermanı sonrası Batılılaşma meseleleri ve bunların Türk sosyal hayatına yansımaları
ele alınmıştır. Adı geçen eserde, üzerinde en çok durulan konular, değişimle beraber
Türk toplum hayatındaki farklılaşma ve bu farklılaşmanın sosyal hayata, ekonomiye
ve kadın hayatına etkileridir. Adana ve çevresinde ise daha çok bölgesel meseleler
ve aşiretlerin iskânıyla ilgili çalışmalara yer verilmiştir. Bölgede var olan
huzursuzluğun aşiretleri iskân ettirilerek ve devlet otoritesini adaletli bir şekilde tesis
ederek olabileceğine işaret edilmektedir.
Ahmed Cevdet Pasha, XIX. Century Ottoman Empire is one of the greatest
scientists trained. He also comes from the community as a statesman of great service
to science was near. Grew up the analysis of the period relate to the problems faced
and the solutions have worked. Period it has served with ability and diligence. He
observes that the problems in Istanbul when he was in the palace. He observes that
outside of Istanbul, when the problems of the country. He wrote in his book
Ma'ruzât a portion of these observations. Here, the Westernization of the Ottoman
Empire after Tanzimat Edict of Turkish social life issues and their implications are
discussed. The piece, differentiation, and this differentiation of the Turkish
community life, social life, economy and the effects of women's lives. In around
Adana and the tribes settled in to work on more regional issues are included. By applying the unrest that exists in the region and settled tribes by establishing state
authority to some reports point to a fair.
