Türk dünyası öğrencilerinin Unesco somut olmayan kültür mirası değerlerine ilişkin bilgi ve deneyim düzeylerinin karşılaştırılması

Abstract

Bu araştırmada Türk Cumhuriyetlerinden Türkiye’ye lisans öğrenimi amacıyla gelmiş üniversite öğrencilerinin kendi ülkelerinin UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’nde yer alan kaynaklarına ilişkin bilgi ve deneyim düzeylerini tespit etmek amaçlanmıştır. Ayrıca listede bazı ortak değerleri tescillenen Türk Dünyası ülkeleri öğrencilerinin bu değerlere ilişkin bilgi ve deneyim düzeylerinin farklılığını saptamak hedeflenmiştir. Bu amaçla Kastamonu Üniversitesi’nde öğrenim gören Türkiye vatandaşı öğrenciler ile Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan’dan gelen toplam 399 öğrenciye ulaşılmıştır. Ulaşılan verilere tanımlayıcı istatistikler ve farklılık analizleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda en yüksek bilgi ve deneyim ortalamasına sahip ülke Kırgızistan olurken bunu sırasıyla Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Türkiye, Özbekistan takip etmiştir. Kültürel miras değerleri içerisinde en bilinen unsurlar; Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan için Nevruz, Kırgızistan için Kırgız Destan Üçlemesi, Özbekistan için Özbek pilavı ve Türkiye için Karagöz olmuştur. Vatandaşları tarafından en az bilinen unsurlar ise; Azerbaycan için Çevgen oyunu, Kırgızistan için ekmek (lavaş, yufka) yapma kültürü, Kazakistan için DoğanŞahinle avlanma, Özbekistan için Katta Ashula ve Boysun ilçesi kültürel alanı, Türkmenistan için Geleneksel Türk halı yapım sanatı ve son olarak Türkiye için Islık Dili ve Semah olmuştur. Ayrıca ortak somut olmayan kültürel miraslardan Nevruz, Lavaş, Dede Korkut ve Âşıklık geleneğine ilişkin bilgi ve deneyim düzeyi ülkelere göre farklılık gösterirken, epik anlatıcılık için anlamlı bir farklılık tespit edilememiştir.

The purpose of this research came from the Turkic Republics of Turkey to the undergraduate education of university students aimed their countries to determine the level of knowledge and experience relating to the sources of the UNESCO Intangible Cultural Heritage List. Also, it is aimed to determine the difference of knowledge and experience levels of students of Turkish World countries whose common values are registered in the list. For this purpose, a total of 399 students from Turkey, Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan and Turkmenistan have been reached. Difference analyzes were made to the data reached. The country with the highest average knowledge and experience of the research it while Kyrgyzstan respectively, Azerbaijan, Kazakhstan, Turkmenistan, Turkey, Uzbekistan has followed. The most known elements among the cultural heritage values are; Nowruz for Azerbaijan, Kazakhstan and Turkmenistan, Kyrgyz Epic Trilogy for Kyrgyzstan, Karagöz for Turkey and pilaf for Uzbekistan. The least known elements by its citizens are; Çevgan game for Azerbaijan, bread (lavash bread, pastry) for Kyrgyzstan falconary for Kazakhstan, Katta Ashula and Boysun cultural District for Uzbekistan, Turkish carpet making art for Turkmenistan and finally whistling language and Semah for Turkey. As a result of the research, while the level of knowledge and experience about the tradition of common intangible cultural heritage, Nevruz, lavash, Dede Korkut and minstrelsy differed by country, there was no significant difference for epic narration.