Fosfor uygulamasının marul ve soğan bitkilerinin mineral element konsantrasyonlarına etkisi

Abstract

Marul (Lactuca sativa L.) ve soğan (Allium cepa L.) bitkilerinin gelişimi ve mineral element alımına fosfor (P) uygulamasının etkisini araştırmak üzere Triple süper fosfat (TSP, %42 P2O5) gübresinden 0, 50, 100, 200, 400 mg kg-1 P uygulanmıştır. Marul bitkisinde en yüksek kuru ağırlığa 50 mg kg-1 P düzeyinde ulaşılırken, soğan bitkisinde 200 mg kg-1 P düzeyinde ulaşılmıştır. Artan miktarda uygulanan fosfor ile marul bitkisinin P, Br, Rb konsantrasyonlarının arttığı, Ca, S, Fe, Zn, Mn, Ti, Sr ve Ba konsantrasyonlarının azaldığı belirlenmiştir. Fosfor uygulamasına bağlı olarak bitkilerin Si ve Ni konsantrasyonlarında önemli bir değişim olmamıştır. Artan düzeyde uygulanan fosfora bağlı olarak soğan bitkisinin P, As, Rb, Ba konsantrasyonları artarken Cu, Ti ve Co konsantrasyonları azalmıştır. Fosfor uygulaması, soğan bitkisinin K ve S konsantrasyonunu artırmıştır. Marul bitkisinin K konsantrasyonuna etkisi istatistik olarak önemsiz olurken yüksek P düzeyleri S konsantrasyonunu azaltmıştır. Her iki bitkinin Fe konsantrasyonu P uygulamasına bağlı olarak azalmıştır. En yüksek Br konsantrasyonu her iki bitkide de 400 mg kg-1 P uygulamasında belirlenmiştir. Artan düzeyde uygulanan fosfor ile bitkilerin özellikle bitkiler için mutlak gerekli olmayan mineral konsantrasyonlarının arttığı bu artışın çevre kirliliğinin yanı sıra insan sağlığını olumsuz etkileyebileceği için aşırı fosforlu gübre kullanımından kaçınılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

In this experiment, effect of phosphorus applications at the levels of 0, 50, 100, 200, 400 mg P kg-1 (as triplesuperphosphate, 42% P2O5) on the growth and mineral composition of lettuce (Lactuca sativa L.) and onion (Allium cepa L.) plants were studied. The highest dry weight of lettuce and onion were found at 50 mg P kg-1 and 200 mg P kg-1 , respectively. Lettuce plant P, Br, Rb concentrations increased and Ca, S, Fe, Zn, Mn, Ti, Sr and Ba concentrations decreased with increasing amounts of phosphorus application and also there is no significant difference on Si and Ni concentrations. On the other hand, the concentration of P, As, Rb and Ba were increased and Cu, Ti and Co decreased by increasing P application in onion plants. Phosphorus application significantly increased K and S concentations of onion. There is no difference on K concentration of lettuce. Sulphur concentration of lettuce was decreased by increasing P levels. Iron concentration of both plants were lower in P applied plants. The highest Br concentration of both plants were determined at the level of 400 mg P kg-1 application. In conclusion, non-essential element concentrations enhanced with increasing application of P. This may cause environmental pollution and also affect human health unfavourably. Hence, it was concluded to avoid excessive P fertilizer using.