Çalışma tarla koşullarında potansiyel toksik ağır metallerden krom (Cr), kadmiyum (Cd) ve kobaltın (Co) buğday (Triticum
aestivum L.) verimine etkilerinin saptanması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Buğday bitkisinde toksik kritik derişimin belirlenmesi,
ağır metal uygulamalarının toprakta DTPA ile ekstrakte olan metal miktarı ile toplam metal miktarı arasındaki ilişkinin incelenmesi
ve bitkide ağır metal düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi planlanmıştır. Deneme münavebe sisteminde tesadüf blokları
deneme desenine göre, çakılı 3 tekrarlamalı ve 3 element için ayrı ayrı kurulmuştur. Denemenin ilk yılında deneme alanına Cr (0, 3,
6, 9 kg da-1
), Co (0, 20, 40, 60 kg da-1
) ve Cd (0, 5, 10, 15 kg da-1
) bir kez uygulanmıştır. Uygulanan ağır metallerden Cr denemenin
birinci ve ikinci buğday ekim yıllarında toksik etkide bulunarak, buğday verimini önemli ölçüde azaltırken, denemenin son yılında
toksik etki göstermemiştir. Bununla yanında Cd ve Co uygulamaları deneme süresince buğday veriminde toksiklik açısından
farklılık yaratacak düzeyde etkili olmamıştır. Çalışma sonuçları potansiyel toksik elementlerin toksik etkilerinde element farklarının,
kirlilik yoğunluğunun ve bitki yetiştirme süresinin etkili olduğunu göstermektedir. Kirliliğin boyutları dikkate alınmak koşulu ile
kirlenmiş alanlarda verim kaybının detaylandırılması ve ekonomik üretimin gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceğinin takip
edilmesi gerekmektedir.
The Study has been conducted to determine the effects of potential toxic heavy metals like Cr, Cd and Co on wheat (Triticum
aestivum L.). In the study, it has been planned to determine the critical toxic concentration, to examine the relationship between the
amount of metals extracted with DTPA from the soil with heavy metal applications and the total amounts of heavy metals and to
determine the relationship between the levels of heavy metals in the plant. The experimental design in the study was fixed
randomized blocks with 3 replications for each of the 3 elemnts. In the first year of the experiment, Cr /0, 3, 6 and 9 kg da-1
), Cd ( 0,
5, 10 and 15 kg da-1
) and Co (0, 20, 40 and 60 kg da-1
) were applied in the experimental area. Among the heavy metals applied, Cr
had a toxicity effect on wheat in the first and second year of the experiment and decreased the wheat yield at important levels but
had no toxicity effect at the last year. On the other hand, Cd and Co applications had no significant toxicity effect to notice
difference on the yield of wheat during the experiment. The results of the Study show that, the differences of the elements, the
density of pollution and the duration of plant growty were important in the toxicity effects of potantial toxic elements. As a result, it
is necessary to examine the details of yield loss and to control it economical production can be sustained considering the levels of
pollution.
