1957-1958 Asya gribi salgını döneminde Türkiye

Abstract

Çalışmamızda 1957-1958 yılları arasında tüm dünyayı etkileyen ve milyonlarca insanın ölümüne sebep olan Asya gribi salgını dönemine Türkiye penceresinden bakılmıştır. Konumuzu kapsayan yıllarda salgının Türkiye’ye etkileri, salgına karşı ülke çapında alınan tedbirleri ve kamuoyunun düşüncelerini ortaya koymak temel argümanımız olmuştur. Olayın geçtiği döneme ait belge ve bulgular ile ikinci elden kaynaklar incelenmiş, ulaşılan belgeler tasnif, tahlil, tenkit ve sentez sıralamasından geçirilerek çalışma konusu ele alınmıştır. Konu ile ilgili resmi makamların açıklamaları ve basın kuruluşlarının yayınlarından yararlanılmıştır. Özellikle gazetelerin taranması sonucu elde edilen bulgular sayesinde, Türk kamuoyunda konu üzerindeki değerlendirmelere ulaşılmıştır. 1957-1958 yıllarında etkili olan Asya gribi, Çin kaynaklı bir influenza pandemisi olmuştur. Hastalık önce Uzak Doğu, daha sonrasında ise Avustralya, Amerika ve Avrupa kıtalarına yayılmıştır. Salgının yayılmasının ardından Türkiye’ye sirayetinin önlenebilmesi için Sağlık Bakanlığı bir takım tedbirleri içeren genelge yayınlamıştır. Ayrıca Sahil Sıhhiye Umum Müdürlüğü tarafından liman ve hava meydanlarındaki ekiplere takviye yapılmış, salgın haberlerinin alındığı günden itibaren Asya’dan gelen uçuşlarda sıkı tedbirler alınarak ateş ölçümleri yapılmıştır. Salgının Türkiye’de görülmesi riskini en aza indirmek amacı ile hacıdan gelen Türk vatandaşlarının sıkı muayeneden geçirilme işlemi gerçekleştirilmiştir. Alınan tedbire rağmen grip salgını Türkiye’ye giriş yapmış ve çeşitli illerde görülmeye başlamıştır. Bu durum sonrasında Dünya Sağlık Örgütü tarafından duyurulan, hastalığın belirtileri ve tedavi şekilleri ile ilgili bilgiler sık sık halk ile paylaşılmıştır. Salgının yayılması sonrası Asya gribine karşı aşılama çalışmaları başlatılmış, Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü tarafından Singapur’dan getirilmiş olan aşı tatbik edilmiştir. Bu dönemde yayın yapan basın kuruluşları da virüs ile ilgili haberlere geniş yer ayırmış ayrıca salgın ile ilgili komplo teorileri de gündeme getirilerek gribin Kızıl Çin veya Sovyetler Birliği tarafından saçılmış olabileceği yazıları kaleme alınmıştır. Çalışmamızda genel itibari ile salgın döneminde Türkiye’nin aldığı tedbirler, hastalığın ülkeye etkileri, basına yansıyan Asya gribi haberleri ortaya konulmuştur.