Nevşehir il merkezi güneyinin jeoteknik değerlendirmesi ve coğrafi bilgi sistemi ile modellenmesi

Abstract

Türkiye jeomorfolojik özellikleri ve coğrafi konumundan dolayı tarih boyunca doğal afetlere maruz kalmıştır. Dolayısıyla yerleşim alanlarının planlanmasında, zemin özellikleri açısından güvenli ve riskli olan bölgelerin belirlenmesi ve yapılaşmanın o doğrultuda yapılması önemlidir. Zeminlerin mühendislik özelliklerinin tespit edilip belirli bir bölgedeki zemin özelliklerindeki değişimin ortaya konulmasında birçok teknik kullanılmaktadır. Coğrafi bilgi sistemi tekniği maliyet, zaman, görsellik, kullanım kolaylığı gibi özellikleri ile diğer tekniklere göre daha çok tercih edilmektedir. Nevşehir yerleşim alanının güneyinde bulunan zeminlerin mühendislik özellikleri belirlenerek jeoteknik haritaları Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak hazırlanmıştır. Nevşehir merkezinin yaklaşık 12,14 km2'lik bir alanında gerçekleşen bu çalışmada jeoteknik değerlendirme için 1/100.000 - 1/25.000'lik jeoloji haritaları, 1/1.000 - 1/2.000 - 1/25.000'lik sayısallaştırılmış topografik haritalar, saha ve laboratuvar verilerinden yararlanılmıştır. Bu tez çalışmasında, çeşitli zemin mühendislik firmalarının sondaj ve jeofizik verileri kullanılarak çalışma sahasındaki zeminlerin mühendislik özellikleri belirlenmiş ve Coğrafi Bilgi Sistemleri altında bir veri tabanı oluşturularak farklı türde jeoteknik haritalar hazırlanmıştır. Bu kapsamda; Sayısal Yükseklik modeli, Eğim, Standart Penetrasyon Deneyi (SPT), Kayma Dalga Hızı (Vs30), Zemin Hakim Titreşim Periyodu (T0), Zemin Büyütmesi ve Zemin Sınıflamasına yönelik yerel yönetim ve uygulayıcılara altlık oluşturması amacıyla farklı türde zon haritaları düzenlenmiştir. Oluşturulan bu haritalara göre bölge çoğunlukla (%54,66) %1 – 10 eğim aralığına girmektedir. SPT-N darbe değerleri açısından bakıldığında 3 metre derinlik için 10-20 arasında yoğunlaşmakta, daha derinlere inildikçe (6 ve 9 metre) değerlerin orantılı bir şekilde arttığı görülmektedir. Zemin hakim titreşim periyodu genel olarak 0.18 – 0.58 sn arasında, zemin büyütme değeri ise 0,7 – 2,4 arasında değişmektedir.

Turkey has been exposed to natural disasters throughout history due to its geomorphological characteristics and geographic location. Therefore, it is important to determine the safe and risky areas in terms of ground features in the planning of residential areas. Many techniques are used to determine the engineering properties of soils and to reveal changes in soils in a particular region. Geographic information system technique is preferred more than other techniques with its features such as cost, time, visuality and ease of use. Geotechnical maps of the soils located at the south of Nevşehir settlement area were prepared using Geographic Information Systems. In this study, which took place in an area of approximately 12.14 km2 in the center of Nevsehir, 1/100.000 - 1/25.000 geological maps, 1/1.000 - 1/2.000 - 1/25.000 digitized topographic maps, field and laboratory data were used for geotechnical evaluation. In this thesis, the engineering properties of the soil in the study area were determined by using the drilling and geophysical data of various soil engineering companies, and a database was created under Geographic Information Systems and different types of geotechnical maps were prepared. In this context; Digital Elevation model, Slope, Standard Penetration Test (SPT), Shear Wave Velocity (Vs30), Ground Vibration Period (T0), Soil Amplification and Soil Classification and different types of zone maps have been prepared in order to create a base for local administrations and practitioners. According to these maps, the region mostly (54.66%) falls within the slope range of 1 - 10%. By means of SPT-N values, the values are concentrated between 10-20 for a depth of 3 meters, and the values increase proportionally with the increase in depth (6 and 9 meters). ground vibration period generally varies between 0.18 - 0.58 seconds, and the soil amplification value varies between 0.7 - 2.4.