Libya’nın Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Ekonomik Kalkınmasının Geleceği : Türkiye’den Pragmatik Bir Katkı Endeksi

Abstract

Dünya Bankası Grubu (DBG) Şubat 2019’da Libya’da devam eden barış sürecine katkıda bulunacak, ekonomik iyileşmeyi destekleyen ve vatandaşlara sunulan hizmetleri geliştirmeye odaklanan yeni bir destek stratejisi ilan etmiştir. Elektrik tedarik etme hizmeti, Libya hükümetinin ve DBG’ nin düşünmesi gereken temel unsurlardan birisidir. Çünkü elektrik tedariği çok kötü bir kalitededir, sık yaşanan kesintiler ve güç azalmaları günde birkaç saat sürmekte, dolayısıyla tüketicileri tatmin etmemektedir. Libya geçtiğimiz on yıllar içerisinde elektrik altyapısına önemli ölçüde yatırım yapmıştır. Bu yatırımlar Libya Genel Elektrik Şirketi (LGEŞ) aracılığı ile finanse edilmektedir, LGEŞ tek ulusal güç kurumu olarak bu yatırımları planlayıp yöneten önemli bir kurumdur. Genel anlamda konuşursak, LGEŞ, farklı kapasitelerde, teknolojilerde ve yaşta, Libya topraklarına dağılmış 85 üretim birimini kapsayan yaklaşık 26 güç istasyonuna sahiptir. 2017 itibarıyla, LGEŞ’ in resmi kurulum kapasitesi 10.238GW’a ulaşırken güç ağını destekleyen mevcut güç ise 5.35GW’tır ve bu, kurulum kapasitesinin %52’sini oluşturmaktadır. Güç ağının tedarikinde yaşanan bazı dış ve iç kısıtlamalar, bakım ve diğer işlemler, 85 birimin 19’unun geri çekilme yaşına ulaşması (yorgunluk), politik istikrarsızlık ( silahlı çatışmalar) gibi faktörlere bağlı olarak sürekli değişmektedir. Elektrik tedariğindeki eksiklikler 2019’da artış göstermiştir ve bu durum Libya halkının şikayet etmesine neden olan bir faktördür. Derinlemesine incelediğimizde, sık sık yaşanan güç azalmalarının, ekonomik durumun ve bireylerin refahının bozulmasına yol açtığını görebiliriz. Eğer otoriteler ve güncel hhükümetler yenilenebilir enerji kaynaklarının (YEK) potansiyelini dikkate alırlarsa Libya’daki elektrik alanındaki bu eksiklik daha verimli bir şekilde giderilecektir. Dolayısıyla, bu araştırmanın konusu, YEK’ in bu eksikliği nasıl kapatabileceğini öörneklendirerek, verileri bir araya getirerek anlatmak vii ve aynı zamanda Libya halkını fosil yakıttan kaynaklanacak olan olası bir zarardan korumaktır. Bu çalışma aynı zamanda YEK ’i Libya’daki enerji üretebilme bağımsızlığı ve güvenilirliğini, fosil yakıttan ayırması bakımından ekonomik anlamda değerlendirmektedir. Bu tez, Türkiye Cumhuriyeti’ni, coğrafi yakınlık, kültürel özellikler, bu alandaki dikkate değer deneyimi, hızlı büyüyen ekonomisi, ve Libya’ya benzer o şekilde gelişmekte olan bir ülke olmasından dolayı YEK’ i uygulamak için ideal bir örnek olarak ortaya koymaktadır. Endeksler Türkiye’nin 2020’deki ana enerji tüketiminin 222.4 Mtoe’ya ulaşacağını ve 2023’te 357 TWs’e çıkacağını göstermektedir. 2015’te Türkiye, elektriğinin 262 TWs’ ini üretmiştir, bunun 67 TWs ini hidrogüç ten , ve 12 TWs ini güneş ve rüzgar ile üretmiştir. Ayrıca, Türkiye’deki toplam kurulum kapasitesi 2017’de yaklaşık 81 GW tır ancak, talebinönemli bir kısmı, temel olarak doğal gaz, kömür ve linyit ve YEK tarafından (%28.9) tarafından karşılanmıştır. Elektrik tüketimindeki bu büyümenin 2023’te devam etmesi ve 385 TWs’e ulaşması beklenmektedir. Buna karşın, 2018’de Türkiye 84.7 GW kurulmuş elektrik üretim kapasitesine sahipti ve bunun 33.8GW’u su ve rüzgar gücünden gelmekteydi. Elektrik tedariğinde ki büyüyen talep ile başa çıkabilmek için, bu ülke 2023 stratejisini belirlemiş ve bu stratejide 2023’te elektrik üretim kapasitesinin 20 GW’unu rüzgardan, 5GW’unu güneşten ve 1 GW’unu jeotermalden elde etmeyi hedeflenmiştir. YEK gücü ile ilgili planlar bu ülkenin ekonomik büyümesinde önemli bir yere sahiptir. 2019’un ilk yarısının sonunda Türkiye’nin elektrik üretiminin %51.5’i YEK’ den elde edilmektedir ve bu kaynaklar su gücü, rüzgar, jeotermal ve güneş enerjisidir. Bu açıdan bakarsak, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını maksimuma çıkarabilmek için özel bir ilgi gösterilmektedir ve bu durum Türkiye’de enerji bakanlığı için birincil önem taşımaktadır. Bu tez, belirtilen konulara yeni perspektifler geliştirmeyi hedeflemektedir böylece Libya’nın elektrik kaynakları ile ilgili öncelikler, yapılması gereken bazı acil eylemler ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması vurgulanmaktadır. Libya yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı için önemli bir potansiyele sahiptir ancak hızlı, somut eylemler yapılmasına ve bu tür projeleri başlatabilmek için Türkiye örneğindeki gibi iyi yönetim protokollerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu viii araştırma, Libya’daki yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının doğal kaynakları, ekonomik büyümeyi, kültürel mirası ve bireylerin refahını arttıracağını ve çeşitliliğe dayanan dinamik bir ekonomi kurulmasını destekleyeceğini ifade etmektedir. Bu çalışma, hizmet ve ekonomi sürecini desteklemektedir ve Libya’nın politik bölünmeleri provoke edebilen güncel ekonomik zorluklara dikkat çekerek tüm Libyalılar için işlevsel bir ekonomi inşa edilmesine yardımcı olmaktadır.

The World Bank Group (WBG) announced February 2019 a new strategy of support for Libya focused on restoring key services to citizens and promoting economic recovery as a critical contribution to the ongoing peace process. Electricity supply service is one of the fundamentals that the Libyan governments and WBG should have thought about, since the electricity supply becomes a very poor in quality and does not satisfy consumers due to its frequent cuts and subtracting loads that go for several hours per day. Libya has invested considerably in its electricity infrastructure over the past decades. Those investments were funded by the Libyan government through the development budget of the General Electricity Company of Libya (GECL) and its sole national power utility, has been the key player planning and orchestrating these investments. Generally speaking, GECL has about 26 power stations containing 85 generating units having divergent capacities, technologies and ages distributed around Libya soils. As of 2017, GECL’s official installed capacity reached 10.238GW, while the power available to supply the power network was 5.35GW, representing 52% of installed capacity. The power supply the power network varies continuously due to some external and internal constraints and maintenance and other works, 19 units out of the 85 have reached retirement age (exhausted) as well as the political instability (armed clashes). The deficit in the available electricity has been increased in 2019, which a factor causing the Libyan society to suffer, in depth, the frequent subtracting loads led to destruct the economic situation, and also welfare of individuals. The deficit in the electricity supply in Libya would be much efficient if the authorities and frequent governments will consider the potentiality of renewable energy resources (RER). x Therefore, the objective of this research study was to collect factual data from a proficient example on how the RER would cover that deficit and also to safe the Libyan environment from any harms may be caused by using fossil fuel. The study also aimed to economically value the RER in terms of reducing the independence and reliance of generating energy on the fossil fuel in Libya. This thesis has considered the Republic of Turkey as the ideal example for utilizing RER in the recent years due to its, geographical proximity, cultural aspects, remarkable experience in this field, one of the fastest economic growing states, and as it is a developing country, which is similar to Libya. Indexes predict that Turkey primary energy consumption in 2020, would reach 222.4 Mtoe and further will rise to 357 TWh by 2023. Turkey in 2015 produced 262 TWh of electricity, among which is 67 TWh from hydropower, and 12 TWh from solar and wind. Additionally, in Turkey total installed capacity was about 81 GW in 2017, however, the considerable demand has mainly been met by natural gas, coal and lignite, and RER (28.9%). The growth in electricity consumption is expected to continue and to reach 385 TWh in 2023. However, in 2018, Turkey has an installed electricity generation capacity of 84.7 GW, made up of 33.8 GW from hydro power, and wind energy. In order to cope with the growing demand on the electricity supply, the country has adopted a 2023 strategy including targets to reach an installed electricity generation capacity of 20 GW from wind, 5 GW form solar and 1 GW of geothermal by 2023. Plans for RER power have been the key aspect of the country's economic growth. As of the end of the first half of 2019, 51.5% of Turkey electricity production was obtained the RER including hydropower, wind, geothermal, and solar energy. According to this perspective, special attention has been paid to maximize utilization of the renewable energy resources, which is the highest priority for the ministry of energy in Turkey. Thus, the details and results of the study are collectively gathered and new material so that can be helpful to implement. This thesis attempts to present new perspectives on these issues, to highlight priorities and some of the urgent actions needed regarding the electricity supply for Libya using renewable energy resources. Libya is a potential state for exploiting the renewable energy resources that needs a fast and concrete action as well as good managerial protocols to kick off such projects taking into account the Turkish example. This research would suggest that renewable xi energy resources in Libya could leverage its natural resources, economic growth, and cultural heritage and welfare of individuals particularly its youth with strong potential, to create a diverse and dynamic economy. This study determined to support the service and economy process and help Libya reach this goal by addressing current economic challenges that can aggravate political divisions and build instead an economy that works for all Libyans.