Çocuk onkoloji-hematoloji polikliniğinde tedavi gören 8-12 yaş çocuklarda yaşam kalitesi ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Abstract

Çocukluk çağı kanserleri, çocuğun ve ailenin yaşamında köklü değişikliklere neden olarak yaşam kalitelerini önemli derecede etkilemektedir. Bu araştırma, çocuk onkoloji/hematoloji polikliniğinde tedavi gören 8-12 yaş grubu çocukların yaşam kalitesi ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, bir üniversite hastanesinin Çocuk Onkoloji/Hematoloji Polikliniğinde tedavi gören 8-12 yaş grubu 300 çocuk ve onların ebeveynleri oluşturmuştur. Etik kurul, kurum ve ebeveyn onamı alınan araştırmada, veriler Anket Formu ile Pediatrik Yaşam Kalitesi Envanteri PedsQL (4.0) (ÇYKÖ) Çocuk ve Ebeveyn Formu kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesi bilgisayar ortamında tanımlayıcı istatistikler, independent t test, Anova, Tekli ve Çoklu Doğrusal Logistik Regresyon analizi kullanılarak yapılmıştır. Araştırmaya katılan kanser hastası çocukların yaş ortalamasının 8.92±0.98 yıl ve ÇYKÖ puanlarının tüm alt boyutlarda ve toplamda düşük (834.16±120.38) olduğu belirlenmiştir. Çocukların ÇYKÖ fiziksel, sosyal, okul alt boyut ve ölçek toplam puan ortalamalarının, ÇYKÖ Ebeveyn Formundan daha yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0.001). Kanser hastası çocuğun yaşı, cinsiyeti, kardeş sayısı, tanısı, tanı üzerinden geçen süre, hastaneye geliş sıklığı gibi özelliklerinin ÇYKÖ toplam puanları üzerinde etkili olmadığı bulunmuştur (p>0.05). Baba mesleğinin kanser hastası çocukların ÇYKÖ toplam puanında etkili olduğu (p=0.040) bulunmuştur. Yapılan tekli logistik regresyon analizine göre; baba mesleğinin esnaf olması memur/işçi olma durumuna göre ÇYKÖ toplam puanını 32.98 birim arttırdığı (p=0.026), işsiz olması ise ÇYKÖ duygusal boyutunu 7.15 birim azalttığı (p=0.007), evin ısınma şeklinin soba olması kalorifer olma durumuna göre ÇYKÖ toplam puanını 41.29 birim azalttığı (p=0.004) görülmüştür. Kemoterepi tedavisi uygulanan çocukların ÇYKÖ toplam puanının daha düşük (p=0.002), tekli logistik regresyon analizine göre kemoterapi tedavisi boyunca deneyimlenen ekstravazasyonun, ÇYKÖ toplam puanını 44.47 birim düşürdüğü (p=0.025) saptanmıştır. Hastaneye geliş esnasında annesi eşlik eden kanser hastası çocukların ÇYKÖ duygusal alt boyut puanlarının daha yüksek (p=0.002) olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda, babası işsiz, soba ile ısınan, anne baba eğitimi düşük olan, kemoterapi tedavisi uygulanan ve ektravazasyon deneyimleyen kanser hastası çocukların yaşam kalitesi yönünden daha riskli kabul edilerek, sıklıkla takip edilmesi ve gerekli önlemlerin alınması için kurumlar arası işbirliğinin sağlanması önerilebilir. Ayrıca hemşirelerin kanser hastası çocuklar ve aileleri ile birlikte aile merkezli bakımı sürdürmesi önerilmektedir.

Childhood cancers significantly affect the quality of life by causing radical changes in the life of the child and family. This study was carried out as a descriptive study to determine the quality of life and the factors affecting the quality of life of 8-12 age group treated in pediatric oncology / hematology outpatient clinic. The sample of the study consisted of 300 children aged 8-12 years who were treated in Pediatric Oncology / Hematology outpatient clinic of a university hospital and their parents. In the study, ethics committee, institution and parental consent were obtained, Pediatric Quality of Life Inventory with Inventory Questionnaire (ÇYKÖ) (PedsQL 4.0). It was collected using Child and Parent Form. Data were analyzed using descriptive statistics, independent t-test, Anova, Single and Multiple Linear Logistic Regression analysis. The mean age of the children with cancer was 8.92 ± 0.98 years and the SCL scores were lower in all sub-scales (834.16 ± 120.38). The mean scores of children's physical, social, school subscale and scale total scores were found to be higher than the PESQ Parent Form (p <0.001). The age, gender, number of siblings, diagnosis, time of diagnosis, and frequency of hospitalization were not found to be effective on the total SCI total scores (p> 0.05). The father's occupation was also found to be effective in the total score of children with cancer (p = 0.040). According to single logistic regression analysis; According to the status of civil servant / worker status of the civil servant increased the total score of 3208 units (P = 0.026), the unemployed decreased the emotional dimension of 7.15 units (P = 0.007); unit reduction (p = 0.004). It was found that the children who received chemotherapy treatment lowered the total SCS total score (p = 0.002), and the extravasation experienced during the chemotherapy treatment according to the single logistic regression analysis decreased the total score of 44.47 units (p = 0.025). It was determined that the children with concomitant cancer had higher emotional subscale scores (p = 0.002). In line with these results, it can be suggested to be more risky in terms of quality of life of the children with cancer, who are unemployed, warmed with the stove, parents with low education, chemotherapy treatment and experiencing ecstasy.