Yozgat bölgesi ev dışı havasındaki soğurulmuş gama doz oranlarının belirlenmesi

Abstract

In this study, the outdoor gamma dose rates in the air originating from terrestrial and cosmic radiation are determined in Yozgat region where has 420 000 population and 14123 m2 area. Portable Eberline ESP-2 gamma counter with SPA-6 scintillation detector is used for this aim. 60 different measurements are taken in Yozgat region. The average absorbed gamma dose rate in air is measured as 141,3 nGy/h. This value is higher than the world average which is 57 nGy/h. The average annual effective dose is calculated as 173,3 Sv/y. Besides excessive lifetime cancer risks are determined because of outdoor gamma dose rates in the air by the reason of the terrestrial and cosmic radiation. Average excess lifetime cancer risks are calculated as 0,65 x 10-3. This value is higher than the limit value of 0,29 x 10-3.

Bu çalışmada 420 000 nüfuslu, 14 123 km2 yüz ölçümlü, İç Anadolu bölgesinde yer alan Yozgat ilini kapsayan bölgedeki ev dışı havasında karasal ve kozmik kaynaklı gama ışınları nedeniyle oluşan doz oranları belirlenmiştir. Bu amaç için Eberline portatif ESP-2 model gama sayıcısı ve uç kısmına eklenmiş SPA-6 model sintilasyon algılayıcı kullanılmıştır. Yozgat İlini kapsayan 60 farklı ölçüm noktasında ölçüm yapılmıştır. Ortalama havada soğurulan gama dozu 141,3 nGy/h olarak ölçülmüştür. Bu değer 57 nGy/h olan Dünya ortalamasının üzerinde bir değerdir. Hesaplanan yıllık etkin doz eşdeğeri ortalaması ise 173,3 μSv/y olarak hesaplanmıştır. Ayrıca bölge halkı için havada soğurulan karasal ve kozmik kökenli gamalar nedeniyle yaşam boyu kanser riski ortalaması 0,65 x 10-3 olarak hesaplanmıştır. Bu değer 0,29 x 10-3 olan limit değerinin üzerinde bir değerdir.