Refik Halit Karay’ın kalem dergisindeki mizahi sesi

Abstract

II. Meşrutiyet’in ilanı, birçok alanda olduğu gibi yazılı basında da önemli gelişmelerin yaşanmasına neden olmuştur. Bu tarihten itibaren sansürün kıskacından kurtulan basın, özellikle mizah dergi ve gazeteleri yoluyla halka ulaşmıştır. Batılı anlamda karikatürlere ilk defa yer veren, modern mizah anlayışını benimseyen yayınlardan biri de Kalem dergisidir. Kalem, II. Meşrutiyet’in ilanından sonra Salah Cimcoz ve Celal Esat Arseven tarafından 21 Ağustos 1324 (3 Eylül 1908)‒16 Haziran 1327 (29 Haziran 1911) tarihleri arasında 130 sayı olarak çıkarılmıştır. Dö- nemin sosyal, siyasi ve kültürel değişimlerine kayıtsız kalmayan Kalem dergisi, kendine özgü bir mizah anlayışı benimsemiştir. Yazarı belli olan yazıların dışında, dergideki yazıların çoğu imzasız ya da takma ad kullanılarak yayımlanmıştır. Kalem dergisindeki “Kirpi” takma adı Refik Halit Karay tarafından kullanılmıştır. Refik Halit Karay Kalem’de “R. H.” imzasıyla iki, “Kirpi” takma adını kullanarak dokuz yazı yazmıştır. Bu çalışmada, söz konusu mizahi yazılar hakkında bilgi verilecektir.