Language proficiency exam are applied to assess the level of an individual's
proficiency in a language. As the language proficiency exams are a applied
internationally, application steps of these exams are important. Performing
examinations in accordance with the standards established in this field shows the
quality of examinations. While preparing these exams, The Common Europan
Framework of Reference for Languages (CEFR) was determined which descriptors
and scales will be used according to their skill areas. The institutions which examines
international language proficiency exam prepare this exams based on this framework.
Teaching Turkish as a foreign language has gained importance recently. Many
institutions have important work in this field. Turkish is taught as a foreign language
in abroad centers by Yunus Emre Institute, Turkology departments of universities in
abroad under the protocol, in Temporary Education Centers (GEM) attached to
Ministry of National Education (MEB) and the school attached to the Turkey Maarif
Foundation (TMV). There are training programs for the training of educator in both
Yunus Emre Institute and Turkish teaching centers of the universities for the people
who will teach Turkish as a foreign language. Turkish teaching postgraduate program
as a foreign language has been opened in some universities. The level of Turkish or
other language is determined by language proficiency exams. The Turkish Proficiency
Exam (TYS) conducted by the Yunus Emre Institute is a international language
proficiency exam.
The aim of this study is to compare TYS with the internationally applied language
proficiency tests and to determine a qualitative form of TYS. In the data collection
research, sample exams, information and documents which are related to TYS and
other language proficiency exams applied in the international field were examined.
The data in the research were examined with content analysis technique. The sample
of the study is created by TYS and language proficiency exams which are conducted
in the international field and the results of the exams in the Assessment, Selection and
Placement Centre (ÖSYM) equivalence table. These exams are: TYS for Turkish;
CPE, CAE, TOEFL iBT, PTE Academic for English; TestDaF, DSD II, telc Deustch,
Goethe-Zertifikat for German; DELE&DALF for French; DELE for Spanish, CELI
for Italian and TORFL for Russian.
In the research, in the finding related to the process before examination, it is
determined that TYS is more economic than most exams in terms of “Exams Fees”.
“The objectives of the exams” in TYS and other exams assess the language
proficiency. “The Situations in Which Exam Result Can Be Used” are generally
education, work and academia fields in TYS and other exams. TYS resembles to online
ix
exams in terms of “Application for Examinations” and it resembles to paper based
exams in terms of “Applied of Examinations”.It is determined that the applied number
of TYS is equals to some of the paper based exams and it is more than some exams in
terms of “The Frequency and Timeframes of Examinations Done in Turkey”. The
number of centers where TYS is applied is less than the number of centers where other
exams are applied in terms of “The Number of Centers Where The Exams Are
Applied”. TYS is paper-based exam in terms of “Exam Types” in findings related to
the realization of examinations. The number of sessions of TYS is different from most
exam sessions in terms of “Exam Sessions, The Number of Questions in These
Sessions and Duration” The number of questions and durations are different in
examinations.
In findings related to the content of exam, TYS is similar to most exams in terms of
structuring according to four skills in terms of “Which Skills Are Used for Preparing
to Exam”. In TYS the contents of question in TYS is similar to other exams in terms
of “The Contents of Questions and Types” and it is determined that TYS needs to
develop different kinds of questions in terms of questions variety. TYS and other
exams are based on the The Common European Framework of Reference for
Languages in terms of “Suitability of Exam Questions to The The Common Europan
Framework of Reference for Languages (CEFR)”. It is determined that the contents of
TYS are generally found in other exams, however there are different question contents
from TYS in other exams in terms of “Questions Contents in Exams”.
In the findings on differences in the assessment and evaluation criteria of the exams,
TYS is similar to the exams evaluated over 100 points in terms of “How Many Points
The Exams Are Evaluated and The Score Distribution According to Skills”. The total
score is equally distributed to the skills in TYS and other language proficiency exams.
The certificate level score ranges in exams are almost different in most examinations
in terms of “The Level of Certificate is Equal to The Exam Point”
In the findings on the results of examinations related to the membership in
international accreditation associations, their validity period and their differences in
international validity, The number of accreditation associations in which TYS is a
member in less than most exams in terms of “International Accreditation Associations
Which Exams Are Members.” It is determined that the full membership which most
exams have has not been found in TYS yet in terms of “Membership Type”. The
language proficiency certificate is indefinite in most exams validity periods of
however it is limited duration in TYS (2 years). TYS and other exam have international
validity in terms of “International Validty”
Dil yeterlik sınavları, bireyin bir dildeki yeterliğinin hangi seviyede olduğunu ölçmek
için uygulanır. Dil yeterlik sınavları, uluslararası alanda uygulandığından, bu
sınavların uygulama süreç adımları önemlidir. Bu alanda oluşturulan standartlara
uygun sınavlar yapılması sınavların kalitesini gösterir. Bu sınavlar hazırlanırken
sınavlarda beceri alanlarına göre hangi betimleyicilerin ve ölçeklerin kullanılacağını
Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi’nde (AOÖÇ) belirlenmiştir. Uluslararası
alanda dil yeterlik sınavı yapan kurumlar, bu çerçeveyi esas alarak sınavlarını
hazırlamaktadır.
Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesi, son dönemde önem kazanmıştır. Bu alanda
birçok kurumun önemli çalışması bulunmaktadır. Yunus Emre Enstitüsüne bağlı
merkezlerde ve Enstitünün protokol yaptığı yurt dışındaki üniversitelerin Türkoloji
bölümlerinde, üniversitelerin Türkçe öğretim merkezlerinde, Millî Eğitim Bakanlığına
bağlı Geçici Eğitim Merkezlerinde (GEM), Türkiye Maarif Vakfına bağlı okullarda
yabancı dil olarak Türkçe öğretimi yapılmaktadır. Türkçeyi yabancı dil olarak
öğretecek kişiler için gerek Yunus Emre Enstitüsü gerek üniversitelerin Türkçe
öğretim merkezleri eğitici eğitimi sertifika programları düzenlenmektedir. Bazı
üniversitelerde yabancı dil olarak Türkçe öğretimi lisansüstü programları açılmıştır.
Türkçenin ya da başka bir dilin hangi seviyede öğrenildiği dil yeterlik sınavlarıyla
tespit edilir. Yunus Emre Enstitüsü tarafından yapılan TYS (Türkçe Yeterlik Sınavı)
uluslararası alanda uygulanan dil yeterlik sınavıdır.
Bu araştırmanın amacı uluslararası alanda uygulanan dil yeterlik sınavlarıyla TYS’yi
karşılaştırıp TYS’nin niteliksel görünümünü tespit etmektir. Veri toplama
çalışmasında Türkçe Yeterlik Sınavı (TYS) ile uluslararası alanda uygulanan diğer dil
yeterlik sınavlarına ait örnek sınavlar, bilgi ve belgeler incelemeye alınmıştır.
Araştırmada veriler, içerik analizi tekniğiyle incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini
uluslararası alanda yapılan ve sınav sonuçları ÖSYM’nin eşdeğerlik tablosunda yer
alan dil yeterlik sınavları ve TYS oluşturmaktadır. Bu sınavlar, Türkçe için TYS;
İngilizce için CPE, CAE, TOEFL iBT, PTE Akademik; Almanca için TestDaF, DSD
II, telc Deutsch ve Goethe-Zertifikat; Fransızca için DELF & DALF; İspanyolca için
DELE; İtalyanca için CELI; Rusça için TORFL’dır.
vii
Araştırmada, sınav öncesi uygulanan süreç adımlarına ilişkin bulgularda “Sınav
Ücretleri” açısından TYS’nin çoğu sınavdan ekonomik olduğu saptanmıştır. TYS’de
ve diğer sınavlarda “Sınavların Yapılma Amaçları” dil yeterliğini ölçmektir. “Sınav
Sonuçlarının Kullanılabileceği Durumlar” TYS’de ve diğer sınavlarda genellikle
eğitim, iş ve akademi alanlarıdır. TYS, “Sınavlara Başvuru Biçimi” açısından çevrim
içi başvurulan sınavlara; “Sınavların Uygulanma Biçimi” açısından ise kâğıt tabanlı
sınavlara benzemektedir. “Sınavların Türkiye’de Yapılma Sıklığı ve Gerçekleştirildiği
Zaman Dilimleri” açısından TYS’nin, kâğıt tabanlı uygulanan bazı sınavlarla eşit
sayıda bazı sınavlardan fazla sayıda uygulandığı saptanmıştır. “Sınavların
Uygulandığı Merkez Sayıları” açısından TYS’nin uygulandığı merkez sayısı diğer
sınavların uygulandığı merkez sayısından az olduğu saptanmıştır.
Sınavların gerçekleştirilmesi aşamasına ilişkin bulgularda TYS, “Sınav Türleri”
açısından kâğıt tabanlı sınavlardandır. “Sınav Oturumları, Bu Oturumlardaki Soru
Sayıları ve Süre” açısından TYS’nin oturum sayısı, çoğu sınavın oturum sayısından
farklıdır. Soru sayıları ve sınav süreleri sınavlarda farklılık göstermektedir.
Sınavların içeriğine ilişkin bulgularda, “Sınavların Hangi Becerilere Göre
Hazırlandığı” açısından TYS, 4 beceriye göre yapılandırması yönüyle çoğu sınavla
benzerdir. “Soru İçerikleri ve Çeşitleri” açısından TYS soru içeriklerinin diğer
sınavlarla benzer olduğu, soru çeşitliliğinde ise TYS’nin farklı soru çeşitlerini
geliştirmesi gerektiği saptanmıştır. “Sınav Sorularının Diller için Avrupa Ortak
Öneriler Çerçevesi’ne Uygunluğu” açısından TYS ve diğer sınavlar Diller İçin Avrupa
Ortak Öneriler Çerçevesi’ni esas almıştır. “Sınavlardaki Soru İçerikleri” açısından
TYS’de bulunan soru içeriklerinin diğer sınavlarda da genellikle bulunduğu, bununla
beraber diğer sınavlarda TYS’den farklı soru içeriklerinin bulunduğu saptanmıştır.
Sınavların ölçme-değerlendirme ölçütlerindeki farklılıklara ilişkin bulgularda TYS
“Sınavların Kaç Puan Üzerinden Değerlendirildiğine ve Becerilere Göre Puan
Dağılımları” açısından 100 puan üzerinden değerlendirilen sınavlarla benzerdir.
TYS’de ve çoğu sınavda toplam puan, becerilere eşit oranda dağıtılmıştır. “Alınan
Puanların Denk Geldiği Sertifika Seviyesi” açısından sınavlardaki sertifika seviyesi
puan aralıkları hemen hemen çoğu sınavda farklıdır.
Sınavların uluslararası akreditasyon kuruluşları üyeliğine, geçerlik sürelerine ve
uluslararası geçerlik açısından farklılıklarına ilişkin bulgularda “Sınavların Üye
Oldukları Uluslararası Akreditasyon Kuruluşları” açısından TYS’nin üye olduğu
uluslararası akreditasyon kuruluş sayısı çoğu sınavdan azdır. Üyelik çeşidi açısından
da çoğu sınavın sahip olduğu tam üyeliğin TYS’de henüz olmadığı saptanmıştır.
“Geçerlik Süreleri” açısından alınan dil yeterlik belgesinin geçerlik süresi çoğu
sınavda süresiz iken TYS’de sınırlı sürelidir (2 yıl). “Uluslararası Geçerlik” açısından
TYS’nin ve diğer sınavların uluslararası geçerliği vardır.
