Yaşlılarda farmakolojik olmayan uygulamalar ve etkisinin incelenmesine yönelik Türkiye’deki mevcut tezlerin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışma, yaşlılarda kullanılan farmakolojik olmayan uygulamalar ve bu uygulamaların hangi semptomlar üzerinde kullanıldığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma tanımlayıcı tipte yapılmıştır. Veri toplama aşamasında; Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı’na “geriatri”, “müzik”, “refleksoloji”, “akupres”, “masaj”, “aromaterapi” “tamamlayıcı”, “alternatif tedaviler” anahtar kelimeleri yazılarak belirlenen tezler araştırma kapsamına alınmıştır. Türkiye’de yaşlılarda farmakolojik olmayan uygulamalara ve uygulanan semptomların etkisine yönelik toplam 33 teze ulaşılmıştır. Yedi tezin tam metnine ulaşılamadığı için kapsam dışı bırakılmış ve toplam 26 tez değerlendirilmiştir. Bulgular: Bu çalışmada incelenen tezlerin çoğunluğu hemşirelik alanında yürütülmüştür. Farmakolojik olmayan yöntemler ile ilgili tezlerin; %53.8’i doktora, %46.2’si yüksek lisans tezidir. Farmakolojik olmayan uygulamaların yaşlılarda; anksiyete, uyku ve yaşam kalitesi, ağrı, yalnızlık, yorgunluk, depresyon ve konstipasyon üzerine olumlu etkisinin olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Yaşlılara uygulanan farmakolojik olmayan yöntemlerin birçok semptomun yönetiminde etkili olduğu görülmektedir. Sonuç olarak, alana daha fazla kanıt sağlayacak multidisipliner ve randomize kontrollü çalışmaların yapılması önerilmektedir.

This study was conducted to determine the nonpharmacological practices used in the elderly and on which symptoms these practices were used. Material and Methods: This research was carried out as a descriptive study. During data collection; theses determined by using keywords “geriatrics”, “music”, “reflexology”, “acupressure”, “massage”, “aromatherapy” “complementary”, “alternative treatments” on the National Thesis Center of the Higher Education Institution database were included in the study. In Turkey, a total of 33 theses on non-pharmacological practices and effects of symptoms in the elderly were reached. The full text of seven theses could not be reached and was excluded. A total of 26 theses were evaluated in the study. Since the full text of the seven theses could not be reached, it was excluded and a total of 26 theses were evaluated. Results: Most of the theses examined in this study were conducted in the field of nursing. 53.8% of the non-pharmacological theses were PhD theses and 46.2% of them were master's theses. It was determined that non-pharmacological practices had positive effects on anxiety, sleep and quality of life, pain, loneliness, fatigue, depression and constipation in the elderly. Conclusion: Non-pharmacological practices applied to the elderly seem to be effective in management of many symptoms. In conclusion, multidisciplinary and randomized controlled trials are recommended to provide more evidence to the field.