Haymana (Ankara) yöresi eosen istifi bentik foraminiferlerinin biyometrik özellikleri

Abstract

Çalışma alanı Ankara ilinin, Haymana ilçesinin kuzey ve kuzeydoğusunda yer almaktadır. Haymana ve yakın civarındaki stratigrafik istif temelde Mesozoyik yaşlı kireçtaşı bloklu metagrovaklar ile başlayıp daha sonra Senozoyik yaşlı karbonat kayaçlarıyla devam etmektedir. Bu çalışma kireçtaşı, kumtaşı, çakıltaşı, kumlu kireçtaşı, ardalanmasından oluşan Eosen yaşlı Çayraz Formasyonu içerisinde gerçekleştirilmiştir. Yapılan araştırmada, 1 stratigrafik kesit ölçülerek, bu kesitlere ait bol fosilli ve ayrışmış tabakalardan 23 örnek alınmıştır. Bu örneklerden 221 adet ince kesit yapılmıştır. Bu ince kesitlerin mikroskopik incelenmesi sonucunda sistematik olarak orta Lütesiyen – üst Bartoniyen'i karakterize eden bentik foraminiferlere ait 4 cins ve 11 tür tayin edilmiştir. Bu türlerden Alveolina sp., Assilina exponens, Nummulites aturicus, Nummulites beaumonti, Nummulites discorbinus, Nummulites gizehensis, Nummulites maximus, Nummulites perforatus, Nummulites pinfoldi, Nummulites praeaturicus, Nummulites ptukhiani, Nummulites striatus ve Discocyclina sp. orta Lütesiyen – üst Bartoniyen tabakaları içerisinde yer almaktadır. Ayrıca tayin edilen bu bentik foraminiferlere dayanılarak orta Lütesiyen içinde SBZ-14 (Orta Lütesiyen-1) ve SBZ-15 (Orta Lütesiyen-2), üst Lütesiyen için SBZ-16, alt Bartoniyen için SBZ-17 ve üst Bartoniyen içinde SBZ-18 biyozonu ayırtlanmıştır. İnceleme alanındaki birimlerin litolojik özellikleri ve bentik foraminifer içeriklerinin değerlendirilmesi sonucu sığ denizel şelf ortamda çökeldiği gözlenmiştir. Ayrıca, Çayraz kesitinden elde edilen Assilina exponens, Nummulites aturicus, Nummulites beaumonti, Nummulites maximus ve Nummulites perforatus bireylerinin A ve B formları biyometrik olarak incelenmiştir. Kavkı örneklerine ait maksimum kalınlık değerleri kesit boyunca dar bir aralıkta değişirken, kavkıların maksimum çapları oldukça geniş bir aralıkta dalgalanma göstermektedir. B-formlarına ait maksimum çap değeri 15.69 mm'ye ulaşabilirken, A-form bireylerin maksimum çap değerleri 3.34 ile 5.70 mm arasında değişmektedir.

The study area is situated in the northeast and northern of Haymana town, of Ankara province. The oldest unit of study area and its near vicinity is the Mesozoic limestone blocky meta-greywacke and it is overlaid by Senozoic carbonates. The study has been carried out in the Eocene aged Cayraz formation which consists of limestone, sandstone, conglomerate and sandy limestone. During the field work, 1 stratigraphic sections have been measured where 23 fossiliferous and weathered rock samples have also collected. 221 thin sections have been prepared from the samples. As a result of the examination of thin sections under the microscope, benthic foraminifera 4 genera and 11 species are identified to characterize middle Lutetian and upper Bartonian systematically. Alveolina sp., Assilina exponens, Nummulites aturicus, Nummulites beaumonti, Nummulites discorbinus, Nummulites gizehensis, Nummulites maximus, Nummulites perforatus, Nummulites pinfoldi, Nummulites praeaturicus, Nummulites ptukhiani, Nummulites striatus and Discocyclina sp. are placed within the middle Lutetian and upper Bartonian layers. Based on the identified benthic foraminifera, the biozones, SBZ-14 (middle Lutetian-1) and SBZ-15 (middle Lutetian-2) of middle Lutetian, SBZ-16 of upper Lutetian, SBZ-17 of lower Bartonian and SBZ-18 of middle Bartonian, are determined. Due to assesment of lithological characteristics and benthic foraminiferal content, it is concluded that the study area is formed under a shelf and shallow marine environment. In addition to this, microspheric and megalospheric individuals belonging to the species Assilina exponens, Nummulites aturicus, Nummulites beaumonti, Nummulites maximus and Nummulites perforatus from Haymana section are discriminated biometrically. While the maximum thicknesses of the tests reveal are changing in a narrow range throughout the measured section, the maximum diameters of the test are fluctuating in a very wide range. Maximum diameter of megalospheric tests can reach up to 15.69 mm. However, the maximum diameters of microspheric individuals vary between 3.34 and 5.70 mm.