Turist rehberlerinin tükenmişlik düzeylerinin işe yabancılaşma eğilimlerine etkisi

Abstract

Araştırmanın amacı turist rehberlerinin tükenmişlik düzeylerinin işe yabancılaşma eğilimlerine olan etkisini ortaya çıkartmaktır. Böylelikle tükenmişlik düzeyi ile işe yabancılaşma eğilimi arasında ilişkinin veya etkinin olup olmadığı varsa da ne boyutta bir ilişki veya etki olduğu belirlenecektir. Araştırmanın teorik kısmında detaylandırılan tükenmişlik ile işe yabancılaşma etkileşimine dair önermelerin ampirik bazda çözümlenmesi amacıyla, araştırma dahilinde alan araştırması yapılmış ve veriler anket yardımıyla toplanmıştır. Tükenmişliği oluşturan her bir boyuta ilişkin ölçek oluştururken, literatür taraması sonucunda 1981 yılında Christina Maslach ve Susan Jackson tarafından hazırlanan "Maslach Tükenmişlik Ölçeği" kullanılmıştır. Orijinal ölçek 22 sorudan oluşmaktadır. İşe yabancılaşma ölçeği ise toplam olarak on maddeden oluşmaktadır ve Hirschfeld ve Field'in (2000) çalışmasından alınmıştır. Bu araştırma kapsamında 476 eylemli rehberin bulunduğu evren içinde 220 rehber araştırmanın örneklemi için belirlenmiştir. Araştırmada kolayda örnekleme tekniği kullanılmıştır. Araştırmada anket formlarının profesyonel turist rehberlerine yüz yüze görüşme tekniği, elden bırakıp alma, e-posta gibi kanallarla gönderilerek doldurulması amaçlanmıştır. Bunun yanında profesyonel turist rehberlerinin tümüne ulaşmanın zaman ve maddi açıdan zorluğu nedeniyle hazırlanan web sayfası yoluyla online anket doldurulması sağlanarak veri sayısını artırma yoluna gidilmiştir. Bu araştırmanın sonuçları "IBM SPSS 21 for Windows" paket programına yüklenmiş ve uygun analiz teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada frekans, yüzde, standart sapma, mod, korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda duygusal tükenme ve duyarsızlaşmanın işe yabancılaşma eğilimine olan etkisinin doğrusal ve pozitif yönlü olduğu, kişisel başarının işe yabancılaşma eğilimine olan etkisinin ise doğrusal ve negatif yönlü olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Yani turist rehberlerinin duygusal tükenme ve duyarsızlaşma düzeyleri arttıkça işe yabancılaşma eğilimleri de artmaktadır. Kişisel başarı düzeyi arttığında ise işe yabancılaşma eğilimlerinin azaldığı sonucuna ulaşılmıştır.

The purpose of this study is to reveal the impact of burnout levels of tourist guides on their work alienation tendencies. Thus, whether there is a relationship between burnout levels and work alienation tendency will be determined, and if there is, the extent or influence of the relationship will be studied. In order to test the propositions on the interaction between burnout and work alienation empirically, detailed in the theoretical part of the study, field survey was conducted and data were collected through a questionnaire. While creating a scale for each dimension that makes up the burnout, "Maslach Burnout Inventory", created by Christina Maslach and Susan Jackson in 1981, was used after reviewing the literature. The original scale consists of 22 questions. Work alienation scale consists of ten statements and was taken from the study of Hirschfeld and Field in 2000. Within the scope of this study, 220 out of 476 active guides in the universe of the study were selected to sample the study. In the study convenience sampling method was used. In the study questionnaire forms were intended to be filled by face to face interview, delivery by hand, sending by e-mail techniques. Besides, because it was difficult to reach all professional tourist guides in terms of time and material, it was intended to increase the number of data by online surveys through a designed website. The data of this study were loaded to "IBM SPSS 21 for Windows" package programme and analysed by using appropriate analysing techniques. In the study, frequency, percentage, standard deviation, mode, correlation and regression analysis were performed. The results of the multiple regression analysis showed that the impact of emotional burnout and desensitization on work alienation tendency was linear and positive, and the impact of personal success on job alienation was linear and negative. So when emotional burnout and desensitization levels of tourist guides increased, their work alienation tendencies increased, too. When personal success levels of tourist guides increased, their work alienation tendencies decreased.