Bozulus Türkmenlerinden sarılar aşireti ve xvııı. yüzyılda Nevşehir’e iskânları

Abstract

Türk devlet yapılanmasında Oğuzların etkisi yadsınamaz bir gerçektir. Aynı zamanda Anadolu coğrafyasında da Oğuz Türkleri’nin etkisi son derece mühimdir. Oğuz Türkleri’nin Anadolu ile bütünleşmesi sonucunda ise bölgenin tarihi yeni bir boyut kazanmıştır. Oğuz Türkmenlerin bir kolu olan ve Bozulus aşiret boylarından biri olan Sarılar Cemaati, genel olarak XIII. ve XIV. yüzyıllarda Musul ve Halep bölgelerinde, XV. ve XVI. yüzyıllarda ise Osmanlı’nın Diyarbakır Eyaleti sınırları içerisinde yer almış bir topluluktur. Bulundukları bölgelerde önceleri timar sistemine dâhil edilerek yerleşik hayata geçen bu Türkmen topluluğu, XVII. ve XVIII. yüzyıllarda Osmanlı’nın genel olarak iskân politikası çerçevesinde yoğunlukla Anadolu’nun iç bölgelerine göç etmişlerdir. Gittikleri yerlerde daha küçük parçalara ayrılıp etrafındaki Türkmen topluluklarla kaynaşıp yaşamlarını sürdürerek adlarını verdikleri köyler ve kasabalar kurmuşlardır. Bu çalışmada zaman içerisinde Anadolu coğrafyasında değişik yerlere dağılan Sarılar Cemaati’nin tarihi vaziyeti ortaya konmuştur. Yine bu çalışmada Sarılar Cemaati’nin Nevşehir’in Arabsun (Gülşehir) Kazası’na iskânı, köy haline gelmeleri ve daha sonra Avanos ilçesine bağlanmaları anlatılmıştır.

The role of Oghuz in Turkish state structure is obvious. The Oghuz Turks played a significant part in Anatolian geography, as well. The settling of Oghuz Turks in Anatolia enriched the history of the region. Sarılar section of Bozulus tribe, which belonged to Oghuz Turkomans, generally settled around Mosul and Aleppo in the13th and the14th centuries and within the borders of Ottoman Vilayet, Diyarbekir in 15th and 16th centuries. At first, this Turkoman group was enlisted in timar registers and lived sedentarily. Later they migrated into inner-Anatolia in line with the Ottoman settlement policies throughout the 17th and 18th centuries. They established towns and villages where they were separated into small groups and mingled with other Turkoman tribes. This study aims to expose the acts and deeds of Sarılar, a section of Bozulus Turkoman tribes. It deals with the settlement of Sarılar in Arabsun (Gülşehir), Nevşehir, the ways in which they established a village, and later became part of Avanos.