Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde ders kitaplarında kullanılan sesletim yöntem ve uygulamaları

Abstract

Yabancı dil öğretiminde temel amaç öğrencilere iletişim kurabilme yetisini kazandırmaktır. Bu yetiyi elde edebilmek için ise dört temel beceri olan dinleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerini geliştirmek gerekmektedir. Bu dört temel beceri içerisinde en zor geliştirileni konuşma becerisidir. Hedef dili öğrenen kişilerin dili doğru ve anlaşılır bir biçimde konuşabilmesi ve sözlü iletişim kurabilmesi için konuşma becerisinin öğretimi önemlidir. Bunun için ise konuşma becerisinin en önemli bileşenlerinden biri olan telaffuz öğretimine önem verilmelidir. Ders kitapları yabancı dil öğretiminde en yaygın olarak kullanılan materyaldir. Bu araştırmada Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti Ders Kitapları, Gazi Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti Ders Kitapları ve İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti Ders Kitapları içinde yer alan etkinlikler incelenmiştir. Ders kitaplarında telaffuz öğretiminin nasıl ele alındığı, etkinliklerde hangi telaffuz öğretim yöntem ve tekniklerine yer verildiği analiz edilmiştir. Ayrıca farklı illerde görev yapan 55 Türkçe öğreticisinin kullandıkları öğretim setlerine ve telaffuz becerisinin öğretimine ilişkin görüşleri alınmak üzere öğreticilere yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Elde edilen bulgular tablolar halinde sunulmuştur. Çalışmada telaffuz öğretiminde kullanılabilecek etkinlik önerileri sunulmuştur. Nitel bir araştırma olan bu çalışmanın hedeflerine ulaşmak adına doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilere göre ders kitaplarının hiç birinde telaffuz öğretimi için ayrı bir bölüme yer verilmediği telaffuz etkinliklerinin diğer becerilerin içerisinde yer aldığı gözlemlenmiştir. İncelenen öğretim setlerinde telaffuz ile ilişkilendirilebilecek etkinlik sayısının en fazla Gazi Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti Ders Kitaplarında (f=36) olduğu anlaşılmıştır. En az etkinliğin ise İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti Ders Kitaplarında (f=13) yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır. Kitaplarda en sık kullanılan telaffuz öğretim tekniğinin dramatizasyontizasyon ve rol yapma tekniği (f=49) olduğu anlaşılmıştır. Öğretim setlerinde en az kullanılan telaffuz öğretim teknikleri ise alfabe öğretimi (f=1), mani (f=1), şiir (f=2), tekerleme (f=3), şarkı (f=3) şeklindedir. Araştırma kapsamında öğreticilere kullandıkları ders kitaplarında telaffuz becerisini geliştirmeye yönelik etkinliklerin olup olmadığı sorulmuştur. Öğreticilerin %61'i telaffuz etkinliklerinin olmadığını ifade ederken, %30'u telaffuz etkinliklerinin olduğunu, %9'u ise bu soruya kısmen yanıtını vermişlerdir. Öğreticilerin tamamı yabancı dil olarak Türkçe öğretirken telaffuz alt becerisinin de öğretilmesi gerektiğini düşünmektedir. Öğreticilerin yanıtları da dikkate alınarak yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında telaffuz becerisinin göz ardı edildiği sonucuna ulaşılmıştır. Öğreticilerin görüşlerinden de yola çıkılarak Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan ders kitaplarında özgün telaffuz etkinliklerinin yer almasının öğrencilerin konuşma becerisini geliştireceği düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, ders kitabı, telaffuz öğretimi.

The main purpose of the foreign language teaching is to make students acquire communicative competence. In order to gain this competence four language skills; listening, speaking, reading, and writing should be improved. Among this four basic skills, the most difficult to improve is the speaking skill. So that those who learn the target language can speak language correctly and clearly and communicate orally, teaching speaking skill is important. For this reason, importance should be given to the pronunciation teaching which is one of the most important components of the speaking skill. Coursebooks are the most widely used material in foreign language teaching. In this study, the activities included in Yedi İklim Turkish Teaching Set coursebooks, Gazi Teaching Turkish For Foreigners Set coursebooks and İstanbul Teaching Turkish for Foreigners Set coursebooks are examined. How to be taught pronunciation in the coursebooks and which pronunciation methods and techniques are used in the activities are analyzed. Also, a semi-structured interview form is applied to 55 teachers working in different provinces to get their opinions about the coursebooks that they use and teaching pronunciation skills. The findings are presented in tables. In this study activity samples that can be used in teaching pronunciation are presented. In order to reach the objectives of this study whis is a qualitative research, document analysis method is used. According to the data obtained in the study, it is observed that there is no seperate section for teaching pronunciation in any of the coursebooks, the pronunciation skills included in other skills. It is understood that the number of activities in the teaching sets that can be associated with pronunciation is the most in Gazi Turkish Teaching Set for Foreigners (f=36). It is concluded that the least activity includes in the İstanbul Teaching Turkish for Foreigners Coursebooks. It is understood that the most commonly used pronunciation teaching technique in the books is dramatizasyon and role playing technique (f=49). The least used pronunciation teaching techniques in teaching sets are alphabet teaching (f=1), mania (f=1), poetry (f=2), rhyme (f=3), song (f=3). Within the scope of the research, the teachers were asked whether there were any activities to improve the pronunciation skills in the coursebooks they use. While %61 of the teachers stated that there is no pronunciation activities in coursebooks, %30 of them stated that pronunciation activities exist in their coursebooks and %9 of them answered partially exist. All of the teachers think that while teaching Turkish as a foreign language, the pronunciation sub-skill also should be taught. Considering the responses of the teachers, it is concluded that the pronunciation skill is ignored in the coursebooks of teaching Turkish as a foreign language. Based on the opinions of the teachers, it is thought that the inclusion of the authentic pronunciation activities in the coursebooks used in teaching Turkish as a foreign language will improve students's speaking skills. Keywords: Teaching Turkish as a foreign language, coursebook, pronunciation teaching.