Abstract:
Turizm işletmelerinde, işgörenlerin motive edilerek iş ortamına hazırlıklı hale getirilmeleri gerekmektedir. Turizm işletmeleri bunu sağlayabilmek için, liderliği destekleyerek işgörenlerin işe karşı meydana gelebilecek tükenmişliklerinin önüne geçmeyi ve bunun sonucunda da işgörenlerin verimliliklerini hedeflemektedirler (Manyas, 2019). Günümüzde, turizm işletmeleri değişimlere karşı ayakta durabilmek ve yeni koşullara uyum sağlayabilmek için kendi bünyelerinde bulunan işgörenlerin verimliliğini ve etkinliğini artırmayı hedeflemektedir. Bunu sağlayabilmedeki en önemli faktör, yöneticilerin veya takım liderlerinin çalışanlarına karşı olan yaklaşımıdır (Filipova, 2013). Turizm yazınında, birbirinden farklı liderlik yaklaşımları bulunmaktadır. Fakat bunlardan en önemli olan, demokratik liderlik tipi veya demokratik yönetim tarzı; tüm işgörenleri karar alma süreçlerine dâhil edip onların fikirlerini alarak, alınan öneriler doğrultusunda işletme içerisinde ekibe liderlik etmeyi amaçlamaktadır (Mwesigwa, 2018). Ayrıca, günümüzde (21. yüzyılda), bireyler küreselleşme ile demokrasiye ve bu kavramın ardılları olan özgür olma, eşit olma ve işbirliğini sağlama gibi konulara daha çok önem vermektedir. Bunun nedeni, farklı değerleri olan insanların sahip oldukları düşünceleri korumanın en iyi yolunun demokratik yaklaşımdan geçtiği düşüncesidir (Yörük ve Kocabaş, 2000). Bu doğrultuda, insan kaynağının yoğun olarak kullanıldığı hizmet endüstrisinde sözü geçen bu insani yaklaşımları gerçekleştirmenin yolu da liderlerin benimseyeceği demokratik yönetim yaklaşımı ile mümkün olmaktadır. Her duruma uygulanabilen ve evrensel olarak kabul edilen bir liderlik tarzının olmadığı belirtilmektedir. Yöneticiler kendi liderlik tarzlarını, işletmenin hem iç hem de dış ortamında gereksinim duyduğu ölçüde uygulamalıdır. Bu doğrultuda, demokratik liderlik tarzının en iyi seçim olduğuna dair ifade edilen yaklaşım bazen yanlış olabilmektedir; çünkü bazı durumlarda bu yaklaşım tarzı, yöneticinin örgütsel hedeflere ulaşmasına yardımcı olsa da işgörene birtakım görevlerin verilmesi noktasında otokratik liderlik tarzını da uygulamasını gerekli kılmaktadır (Vrdoljak Raguž, 2017). Fakat yukarıda bahsedilen değişken durumları idare edebilmenin en iyi yolu, yöneticilerin duruma göre demokratik yönetim yaklaşımını benimsemelerinden geçmektedir. Bu bölümde, genel olarak demokratik liderliğin kapsayıcı tanımını, bu liderlik tipinin özelliklerini, yararlarını ve sakıncalarını genel işletme düzeyinde ele aldıktan sonra özel olarak turizm işletmeleri açısından demokratik liderliğin bir değerlendirilmesi de yapılacaktır. Ayrıca, demokratik liderliğin turizm işletmelerindeki yeri ve önemine de ayrıntılı bir şekilde yer verilecektir. Son olarak, turizm yazınında demokratik liderlik tiplerini ele alan çalışmalar özetlenerek bölümün sonuç ve değerlendirilmesi yapılacaktır.
