1911-1914 yılları arasında İstanbul'da yayınlanan Ğuaze (Rehber) gazetesi ışığında Osmanlı devleti'nde yaşayan Çerkeslerin siyasi ve sosyo-kültürel faaliyetleri

Abstract

Çerkesler, Kafkasya'da yaşayan en kadim halklardan birisidir. Rusya ile yapmış oldukları savaşlar neticesinde yenilerek Osmanlı Devleti'ne 19. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren göç etmeye başlamışlardır. Bu tarihlerden sonra Osmanlı sosyal, siyasal, ekonomik hayatında çok büyük değişikliklere yol açmışlar ve özellikle devlet teşkilatında çok önemli vazifelerde bulunmuşlardır. Gerek Kafkasya'da gerekse Anadolu topraklarında savaşlar ve zorlu yaşam şartları neticesinde çok büyük insan kayıplarına maruz kalmışlardır. Osmanlı topraklarında Anadolu, Suriye, Ürdün gibi birçok bölgeye yerleştirilen bu insanlar, hem yerli ahali hem de devlet ile birçok sorun yaşamalarına rağmen Osmanlı toplumuna kısa zamanda adapte olarak yaşamlarını devam ettirmeye çalışmışlardır. Buralarda Çerkes dili ve kültürünü yaşatmak ve geliştirmek için dernekler kurmuşlar ve bu dernekler bünyesinde yayın faaliyetlerinde bulunmuşlardır. İlk Çerkes alfabesi denemeleri, Çerkes tarihi ve kültürünün araştırılması ve muhatablarına aktarılması bu cemiyetlerin çabalarıyla mümkün olmuştur. ?Çerkes İttihâd ve Teâvün Cemiyeti? bu örgütlenmelerin ilki olup, hem Osmanlı Devleti'nde hem de Kafkasya'da faaliyetlerde bulunmuştur. Daha sonra kurulan ?Çerkes Kadınları Teâvün Cemiyeti? ise Osmanlı'daki ilk kadın örgütlenmeleri arasında da zikredilebilir. Çerkeslerin daha çok siyasi amaçlar için bir araya geldikleri ?Şimali Kafkas Cemiyeti? ise Kafkasya'nın bağımsızlığı, Rusların Osmanlı Devleti ve Çerkesler için bir tehlike olmaktan çıkması için faaliyet göstermiştir. Siyasi olarak girişimleri tam olarak başarıya ulaşamasa da Osmanlı Devleti'nin tanımış olduğu ?Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti? kurulabilmiştir. Görüldüğü üzere Çerkesler bu topraklara yerleşmiş oldukları günden beri kendi kimlikleri ile ayakta kalabilmek ve Osmanlı Devleti ve daha sonra Türkiye Cumhuriyeti için yararlı olabilmek adına var güçleri ile çalışmışlardır.

The Circassians in the Caucasus is one of the most ancient peoples. Russia defeated the Ottoman Empire as a result of the wars they are made with 19 century began to migrate from the first quarter. After that date, the Ottoman social, political, economic life, and especially the state opened a huge lead to changes in duties, have made a very important organization. Both in the Caucasus and Anatolia as a result of wars and a huge human casualties have been exposed to harsh living conditions. Ottoman territory in Anatolia, Syria, Jordan and many settled in this region, these people, and despite having many problems with the indigenous inhabitants of the Ottoman state and society have worked to sustain their lives as soon as possible to adapt. Circassian language and culture of these places to ensure and improve the activities of associations established and these associations were found within the publication. Circassian alphabet first experiments, investigation of Circassian history and culture of these societies and muhatablarına transfer was made possible through the efforts. "Help Committee of Union and Circassian" was the first of these organizations, and has been working for the Ottoman Empire and the Caucasus. Then set up "Help Committee Circassian women" of the Ottoman's first women's organizations also mentioned. Circassians come together for political purposes more than "League of Northern Caucasus" the independence of the Caucasus, is no longer a danger to the Russians and Circassians to the Ottoman Empire was active. Politically, the success of initiatives, although it could not fully recognized the Ottoman Empire as "the North Caucasus republic" established. The Circassians settled in this land since the day they are to be seen with their own identities to survive, and the Ottoman Empire and later the Republic of Turkey in order to be useful to have worked with the forces.