Kazan Tatarlarının Halk Anlatmalarında Mitolojik Unsurlar (Ed. Prof. Dr. Bayram Durbilmez)

Abstract

Türkiye’de kültür ve edebiyat araştırmaları olarak da bilinen halk bilimi ve gelenekli Türk edebiyatı (Türk halk edebiyatı) araştırmaları, 20. yüzyılın sonlarına doğru Türk kültür coğrafyasının ortak kültür değerlerinin belirlenmesi ve incelenmesi çalışmalarına ağırlık vermeye başladı. Sovyetler Birliği’nin dağılmaya başlaması; Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan gibi bağımsızlıklarını kazanan Türk Cumhuriyetleri ile Türkiye Cumhuriyeti arasında kardeşlik ilişkilerinin geliştirilmesi, Rusya ile komşuluk ilişkilerinin güçlendirilmesi gibi olumlu gelişmeler, ortak kültür değerlerinin belirlenmesi ve incelenmesi çalışmalarına hız kazandırdı. Türk Dünyası ve akraba topluluklarda görev yapan bilim insanları çeşitli kongre ve bilgi şölenlerinde bir araya gelerek Türk kültür coğrafyasının ortak kültür değerleri konusunda bilgi alışverişinde bulundular. Alanın tanınmış bilim insanları ile birlikte genç araştırmacılar da çeşitli Türk lehçe ve şivelerini öğrenerek alan araştırmaları yapma, eskiden beri kaydedilen somut olmayan kültür değerlerini inceleme olanağı buldular. Türk halk bilimi ve gelenekli Türk edebiyatı alanlarında çalışan genç araştırmacılardan bir kısmı, doktora tezi olarak, Türk kültür coğrafyasının ortak kültür değerlerlerini araştırıp bu alanda uzmanlaştı. Bu genç araştırmacılardan biri de Doç. Dr. Fatma TEKİN’dir. Özellikle Kazan-Tatar Türklerinin gelenekli anlatıları, mitolojik motifleri ve atasözleri konularında çalışmalarıyla dikkat çeken Doç. Dr. Fatma TEKİN, lisans eğitimine başladığından beri akademik gelişimine tanıklık ettiğim genç ve çalışkan bir bilim insanıdır. Lisans, yüksek lisans ve doktora aşamalarında derslerine girdim. Lisans aşamasında başarılı bir öğrenciydi. Üniversite bitirme tezine de danışmanlık yaptım. Bu süreçte daha yakından tanıdım. Disiplinli çalışma çabası, sorgulama özelliği, derinlikli düşünme ve elde edilen verileri yorumlama yeteneği dikkatimi çekti. Bu özellikleri taşıyan genç meslektaşlarımızın bilim alanına kazandırılması gerekiyordu. Yapılan sınavları geçerek mezun olduğu üniversitede akademik yolculuğuna devam etti. Yüksek lisans ve doktora derslerine girdiğim dönemlerde de akademik alanda yararlı işler yapacağına olan inancım pekişti. Doktora tez danışmanı olduğum öğrencilerimi, genç meslektaşlarımı genellikle Türk kültür coğrafyasının ortak kültür değerlerini araştırmaya yönlendiriyordum. Doktora öğrencilerimden Fatma TEKİN de gelenekli Türk anlatılarına ve mitoloji araştırmalarına ilgisi sebebiyle “Kazan Tatarlarının Halk Anlatmalarında Mitolojik Unsurlar” konulu doktora tezini hazırlamaya başladı. Bu başlangıç onun Türkiye’de ve Türk Dünyası’nda “Tataristan sahası halk bilimi” uzmanlarından biri olmasına yol açtı. “Kazan Tatarlarının Halk Anlatmalarında Mitolojik Unsurlar” adlı çalışma; Giriş, Sonuç ve Kaynakça kısımları dışında üç bölümden oluşmaktadır.