Wenger’in eylem-kimlik kuramı bağlamında sanal eylem topluluk kullanıcılarının kişisel özellikleri ile katılım motivasyonlarının katılım gösterme davranışına etkisi

Abstract

Bu çalışmada, sosyal medya kullanıcıları tarafından kurulan sanal eylem topluluklarındaki topluluk üyelerinin topluluk içerisinde gerçekleşen paylaşım ve faaliyetlere katılım gösterme yani eylemde yer alma davranışını belirleyen faktörler ele alınmaktadır. Sanal eylem topluluk kullanıcılarının katılım gösterme davranışında kişisel özellikler ve sosyal ağa içkin motivasyonların etkisi olduğu varsayımından hareketle bu tez çalışması hazırlanmıştır. Buna göre çalışmada, sanal eylem topluluklarında oluşan ortak kimlik yani topluluk kimliği ve eylemde yer almayı (katılım gösterme davranışını) etkileyen kişisel özelliklerden kişilik tipleri ve yaşam tarzları ile katılım motivasyonlarının etkilerini birlikte açıklayan bir model geliştirilmiştir. Geliştirilen modelde kuramsal çerçevede ele alınan Wenger’in Eylem-Kimlik Kuramı referans alınarak topluluk kimliği ve eylemde yer alma üzerinde belirlenen faktörlerin etkisinin araştırılmasının yanı sıra topluluk kimliği ile eylemde yer alma arasındaki ilişkinin de incelenmesi amaçlanmıştır. Katılım motivasyonları, kişilik tipleri, yaşam tarzı, topluluk kimliği ve eylemde yer almayı (katılım göstermeyi) araştıran 5 ayrı ölçek ile araştırmaya katılanların üye oldukları sanal eylem topluluğuna ilişkin üyelik bilgilerine ve sosyo demografik özelliklerine dair soruları içeren bir anket formu oluşturulmuştur. Anket formu örneklem grubunda yer alan farklı grupları uygun bir dağılımla temsil edecek şekilde yüz yüze bilgisayarlı anket yöntemi kullanılarak uygulanmıştır. Yapılan araştırma sonucunda 700 katılımcıya ait geçerli veri seti elde edilmiştir. Elde edilen verilere Keşfedici Faktör Analizi, Kanonik Korelasyon Analizi, Yol Analizi, Kümeleme Analizi, Diskriminant Analizi ve ANOVA Analizi uygulanmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda katılım motivasyonları, kişilik tipleri ve yaşam tarzının, topluluk kimliği ve eylemde yer almaya (katılım göstermeye) istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olduğu görülmüştür. Aynı zamanda topluluk kimliğinin, eylemde yer almaya istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olduğu belirlenmiştir. Ayrıca yapılan çalışma kapsamında, sanal eylem topluluk kullanıcılarının katılım motivasyonları, kişilik tipi ve yaşam tarzı açısından kendi aralarında kümelendikleri ve oluşan kümeler için topluluk kimliği ve eylemde yer almanın farklılaştığı tespit edilmiştir.