Kentleşme, yenilenebilir enerji ve inovasyon ile ekonomik büyüme ve ekolojik ayak izi arasındaki nedensellik ilişkileri: çok yüksek insani gelişme düzeyindeki ülkeler örneği

Abstract

Çalışmanın temel amacı İnsani Gelişme Endeksine göre 2021 yılı sıralamasında çok yüksek insani gelişim sağlayan ülke grubunda yer alan ilk 25 ülkeden seçilen 15 ülkenin 1990-2019 yılları arasında temelde iki grupta nedensellik ilişkilerini araştırmaktır. Çalışmada yöntem olarak Dumitrescu ve Hurlin panel nedensellik testi kullanılmıştır. Çalışmada iki farklı model kurgulanmıştır. İlk olarak ekonomik büyüme (GDP) ile kentleşme (URBAN), yenilenebilir enerji tüketimi (REN) ve teknolojik inovasyon (PATENT) arasındaki nedensellik ilişkisi incelenmiştir. İkincil olarak ekolojik ayak izi (ECO) ile ekonomik büyüme, kentleşme, yenilenebilir enerji tüketimi ve teknolojik inovasyon arasındaki nedensellik ilişkisi araştırılmıştır. Analiz sonuçlarından elde edilen bulgulara göre kentleşme ile ekonomik büyüme, teknolojik inovasyon ile ekonomik büyüme, kentleşme ile ekolojik ayak izi, teknolojik inovasyon ile ekolojik ayak izi arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi mevcut iken; yenilenebilir enerji tüketiminden ekonomik büyümeye, ekonomik büyümeden ekolojik ayak izine ve ekolojik ayak izinden yenilenebilir enerji tüketimine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Bu sonuçlara dayanarak politika yapıcılara yönelik politika önerileri ortaya konulmaktadır.