Pregestasyonel beden kütle indeksinin ve gebelik döneminde alınan kilonun erken postpartum dönemde annelerin emzirme başarısı ve özyeterliliğine etkisi

Abstract

Bu araştırma, pregestasyonel beden kütle indeksi (BKİ)'nin ve gebelik döneminde alınan kilonun erken postpartum dönemde annelerin emzirme başarısı ve özyeterliliğine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı tipte yapılan bu araştırmanın evrenini, Türkiye'de bir şehir hastanesinin kadın hastalıkları ve doğum servisinde 15 Ağustos-31 Kasım 2021 tarihleri arasında doğum yapan kadınlar oluşturmuştur. Araştırma, çalışmanın dahil edilme ölçütlerine uyan 532 kadınla yapılmıştır. Veriler, doğumdan 24 saat sonrasında annelerden "Veri Toplama Formu", "LATCH Emzirme Tanılama ve Değerlendirme Ölçeği (LATCH ETDÖ)" ve "Emzirme Öz Yeterlilik Ölçeği-Kısa Şekli (EÖYÖ-KS)" kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiklerden, Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testlerinden, Pearson korelasyon ve çoklu doğrusal regresyon analizi analizinden yararlanılmıştır. Annelerin ortalama pregestasyonel BKİ'si ve gebelikte alınan kilosu sırasıyla, 24.76±4.51 ve 12.45±5.30'dur. Pregestasyonel BKİ ve gebelikte alınan kilo ile LATCH ETDÖ toplam puan ortancası arasında istatistiki açıdan farkın anlamlı olmadığı tespit edilmiştir (p>0.05). Pregestasyonel BKİ ile EÖYÖ-KS toplam puan ortancası arasında istatistiksel olarak farkın anlamlı olduğu saptanmıştır (p<0.05), ancak böyle bir fark gebelikte alınan kilo alımı için bulunamamıştır (p>0.05). EÖYÖ-KS puanları ile pregestasyonel BKİ arasında pozitif yönlü ve çok zayıf bir korelatif ilişki olduğu belirlenmiştir. Gebelikte alınan kilo ile hem EÖYÖ-KS hem de LATCH ETDÖ arasında negatif yönlü ve çok zayıf anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Yapılan regresyon analizine göre pregestasyonel fazla kilolu annelerin emzirme özyeterliliği puanının, zayıf kilolu olanlara göre anlamlı olarak 4.578 puan daha yüksek olduğu saptanmıştır. Araştırmamızda zayıf olan kadınların gebelik sırasında daha fazla kilo aldıkları, emzirme başarısı ve özyeterliliklerinin diğerlerine göre daha düşük olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle normal kilo altında olanlar başta olmak üzere tüm gebelik planlayan kadınların sağlıklı olarak normal kiloya ulaşmalarının sağlanması, onlara emzirme başarısı ve özyeterliliği üzerinde pregestasyonel BKİ'nin ve gebelikte alınan kilonun etkileri hakkında bilgi verilmesi yönelik önerilmektedir.

The aim of the study was to determine the effect of the pregestational body mass index (BMI) and the weight gain during pregnancy on the mothers' breastfeeding success and self-adequacy. The universe of this descriptive study consisted of women who had given birth between August 15 and November 31, 2021 at the obstetrics and gynecology department of a city hospital in Turkey. The study was conducted with 532 women who conformed to the study inclusion criteria. The data were collected from the mothers 24 hours after the birth, by using the "Data Collection Form", "LATCH Breastfeeding Diagnosis and Evaluation Scale (LATCH BDES)", and the "Breastfeeding Self- Adequacy Scale-Short Form (BSAS-SS)". Descriptive statistics, Mann-Whitney U and Kruskal Wallis tests, Person Correlation and multiple logistic regression analysis were used to evaluate the data. The mean pregestational BMI of the mothers was 24.76±4.51 kg/m 2 and the mean pregnancy weight gain was 12.45±5.30 kg. There was no statistically significant difference between the pregestational BMI or the pregnancy weight gain and the median total LATCH BDES score (p>0.05). A statistically significant difference was found between the pregestational BMI and median total BSAS-SS score (p<0.05), but no such relationship was found for the pregnancy weight gain (p>0.05). A very weak positive correlation was present between the BSAS-SS score and the pregestational BMI. A negative correlation with very weak significance was found between the pregnancy weight gain and both LATCH BDES and BSAS-SS. The regression analysis revealed that breastfeeding self-adequacy score of the mothers whose weight was higher than normal in the pregestational period was 4.578 points higher than the mothers whose weight was low at that time. We found women with low weight to put on more weight during the pregnancy and to have lower breastfeeding success and self-adequacy. We therefore recommend making sure all women planning to become pregnant, and especially those who are below the normal weight, reach a normal value in a healthy manner, and providing information on the possible effects of the pregestational BMI and pregnancy weight gain on breastfeeding success and self- adequacy.