İşyeri zorbalığı ve algılanan stresin örgütsel bağlılığı yordama gücü

Abstract

Giriş ve Amaç: Çalışma hayatında maruz kalınan dışlanma, sürekli eleştirilme, önemsenmeme gibi çeşitli davranışlar bireyleri olumsuz yönde etkilemekte ve stres düzeyinin artmasına yol açmaktadır. Söz konusu durumun bireylerin örgüte yönelik tutum ve davranışlarının değişmesine, örgütsel bağlılık düzeylerinin ise azalmasına neden olabileceği düşünülmektedir. Bu doğrultuda çalışma, işyeri zorbalığı ve algılanan stresin örgütsel bağlılığı yordama gücünü incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yöntem: İlişkisel tarama modelindeki çalışmanın örneklem grubunu Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü ile bağlı birimlerde görev yapan 212 kadın (Ortyaş=37.20±7.34), 182 erkek (Ortyaş=38.85±8.39), toplam 394 (Ortyaş=37.96±7.87) kişi oluşturmaktadır. Kolayda örnekleme yöntemi ile seçilen bireyler “İşyeri Zorbalığı Ölçeği (İZÖ)”, “Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ)” ve “Örgütsel Bağlılık Ölçeğini (ÖBÖ)” cevaplamışlardır. Parametrik testlerin temel varsayımlarının test edilmesinden sonra t-testi, ANOVA, MANOVA, çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Bağımsız örneklemler için yapılan t-testi analiz sonuçları, katılımcıların “İZÖ” puanlarının cinsiyete göre anlamlı farklılaştığını gösterirken, “ASÖ” puanlarının anlamlı farklılaşmadığını göstermiştir. MANOVA analiz sonuçları ise cinsiyet değişkeninin “ÖBÖ” puanları üzerindeki temel etkisinin anlamlı olmadığı yönündedir. Ancak faktör bazında yapılan ANOVA sonuçlarına göre, katılımcıların “duygusal” alt boyut puanları cinsiyete göre anlamlı olarak farklılaşmaktadır. Katılımcıların eğitim durumu ile “İZÖ” ve “ASÖ” ortalama puanları incelendiğinde aralarında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Eğitim durumu değişkeninin katılımcıların “ÖBÖ” puanları üzerindeki temel etkisinin ve ölçeğin tüm alt boyut puanlarının ise istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir. Yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda işyeri zorbalığı ve algılanan stresin örgütsel bağlılık ile düşük düzeyde anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu tespit edilmiştir (R=0.45, R2=0.21, p<0.01). Bu sonuçlara göre işyeri zorbalığı ve algılanan stres, örgütsel bağlılıktaki toplam varyansın %21’ini açıklamıştır. Sonuç: Sonuç olarak, işyerinde zorbalık gibi olumsuz davranışlara ve strese maruz kalan çalışanların örgütsel bağlılık düzeyleri azalmaktadır. Bu nedenle çalışma koşullarının iyileştirilmesi ile algılanan stresin azaltılmasının, örgütsel bağlılık düzeyinin artırılmasının mümkün olabileceği düşünülmektedir.

Various behaviors such as exclusion, constant criticism, and neglect in working life affect individuals negatively and lead to an increase in stress levels. It is thought that this situation may cause changes in the attitudes and behaviors of individuals towards the organization and a decrease in their organizational commitment levels. Accordingly, this study was conducted to examine the predictive power of workplace bullying and perceived stress on organizational commitment. Method: The sample group of this study in the relational screening model consists of 212 female, 182 male, a total of 394 (Mean=37.96±7.87) people working in the Provincial Directorate of Youth and Sports and affiliated units. In the study, individuals selected by the convenience sampling method answered the "The Negative Act Questionnaire (NAQ-R)", “Perceived Stress Scale (PSS)" and "Organizational Commitment Scale (OCQ)". After testing the basic assumptions of the parametric tests, t-test, ANOVA, MANOVA, multiple linear regression analysis were used. Findings: Independent sample t-test results showed that the participants' "NAQ-R" scores differed significantly according to gender, while their "PSS" scores did not differ significantly. The MANOVA results show that the main effect of the gender variable on the "OCQ" scores is not significant. However, according to the ANOVA results on the basis of factors, the "emotional" sub-dimension scores of the participants differ significantly according to gender. There was no significant difference between the education level of the participants and the “NAQ-R” and “PSS”. It was determined that the main effect of the educational status variable on the participants' "OCQ" scores and all sub-dimension scores of the scale were statistically significant. It was determined that workplace bullying and perceived stress have a low level of significant relationship with organizational commitment (R=0.45, R2=0.21, p<0.01). According to these findings, workplace bullying and perceived stress explained 21% of the total variance in organizational commitment. Conclusion: Organizational commitment levels of employees who are exposed to negative behaviors and stress such as workplace bullying may decrease. For this reason, it is thought that it is possible to reduce perceived stress and increase the level of organizational commitment by improving working conditions.