Necati'nin bir içim su olan gazelinin açıklanması

Abstract

Klasik Türk edebiyatında şiirleri anlamak için pek çok anlama faaliyeti gerçekleştirilmiştir. Bunlardan belagatin bizlere sunduğu şerh çalışmalarının gelenek açısından önemi büyüktür. Cumhuriyetten sonra şerh adı altında yapılan çalışmalar bilimsel makale, kitap yayını ve ders kitabı şeklinde çeşitlenmiĢtir. Bu çalışmaların ortak noktası geçmişten, gelenekten kopuk olan günümüz insanına bu şiirlerin anlamını açıklamak ve onda kullanılan belagat ile ilgili kavramların açıklanması şeklindedir. Bu çalışmaların birçoğunda bugün için anlamı bilinmeyen kelimelerin verilmesi, şiirin kurallı cümle hâline getirilmesi ve onda bulunan sanatların açıklanması biçiminde bir yol izlenmiştir. Fakat çalışmalarda her nedense Türkçe kelimeler ya hiç alınmamış ya da diğer Azerî şivesi gibi şivelerden bilinmeyen kelimeler verilmiştir. Bunun yanında kelime gruplarının anlamı verilmemiştir. şerh adı altında pek az çalışma istisna edilirse, şiirdeki ses ve sesin şiire kattığı anlam üzerinde de durulmamıştır. Necâtî‟nin çalışmaya konu olan gazeli açıklanırken, ekler, kelimeler, kelime grupları, ses ve sesin anlam üzerindeki etkisi şiiri açıklamak için araştırılmış, Necâtî Bey‟in şiirlerindeki samimiyet ve canlılığın ne olduğu / olabileceği ile ilgili görüşler sunulmuştur. Beyitlere mana verilirken gelenekten uzaklaşmadan kelimeler arasındaki anlam ilişkileri göz önünde bulundurulmuştur. Söz sanatları da, sadece adı verilmek yerine, geçtiği cümledeki işlevine göre değerlendirilmeye çalışılmıĢtır.

Many comprehension activity have been realised for find out the meaning of poem‟s in classical Turkish literature. The annotation works offered to us by rhetoric is of great importance in terms of tradition. Studies conducted under the name of commentary after the Republic have diversified into scientific articles, book publication and textbook. In many of these studies, a way was followed by giving words whose meaning is unknown for today, turning the poem into a regular sentence and explaining the arts found in it. However, in the studies, for some reason, Turkish words were either not taken at all or unknown words were given from dialects such as the Azeri dialect. Besides, the meaning of word groups is not given. With the exception of very few studies under the name of commentary, there is no emphasis on the sound and the meaning of the sound in the poem. While explaining the ghazel of Najati, the affixes, words, word groups, sound and the effect of sound on meaning were investigated to explain the poem, and opinions about what the sincerity and liveliness of Nejati's poems were / could be were presented. While giving meaning to couplets, meaning relations between words were taken into consideration without departing from tradition. Speech arts were also tried to be evaluated according to their function in the sentence, instead of just being named.